تدارک حسابرسی

حسابرسان پس از تعیین موضوع حسابرسی به تدارک انجام حسابرسی می­پردازند. طبق استاندارد ویژه 40، «برنامه­ریزی حسابرسی»، تدارک حسابرسی شامل موارد زیر است:

• تعیین هدفهای حسابرسی و دامنه رسیدگی.

• مطالعه (و بررسی) اطلاعات مربوط به پیشینه.

• انتخاب اعضای گروه حسابرسی و سایر منابع لازم.

• تهیه برنامه مقدماتی حسابرسی.

• آگاه کردن قسمت مورد رسیدگی و دیگران از انجام شدن حسابرسی.

• تعیین چگونگی، زمان و شخص دریافت کننده گزارش نتایج حسابرسی.

• دریافت مجوز انجام حسابرسی.

این استاندارد، بررسی محلی را (که ما آن را بررسی «مقدماتی» یا «اولیه» نامیده­ایم) نیز به عنوان مرحله برنامه­ریزی یا تدارک کار حسابرسی، مطرح می­کند. از آنجا که این گونه بررسیها، اطلاعات ارزشمندی را درباره عملیات جاری قسمت مورد رسیدگی در اختیار قرار می­دهد، ما آن را بیشتر به عنوان گام اولیه حسابرسی مطرح می­کنیم تا یک اقدام تدارکاتی.

تعیین هدفهای حسابرسی و دامنه رسیدگی: تدارک حسابرسی از آنجایی شروع می­شود که حسابرسان تعیین می­کنند چه می­خواهند بدست آورند و کدام  جنبه­های عملیات سازمان باید مورد رسیدگی قرار گیرد. استاندارد عمومی 300 دامنه رسیدگی مقرر می­دارد:

دامنه حسابرسی داخلی باید رسیدگی و ارزیابی کفایت و اثربخشی سیستم کنترل داخلی واحد اقتصادی و کیفیت عملکرد آن را در ایفای مسئولیتهای محول در بر گیرد.

واژه­ها و عبارتهایی از متن بالا را برجسته کرده­ایم که رهنمودهایی را برای تعیین هدفهای حسابرسی و کارهای حسابرسی لازم جهت حسابرسی قسمتهای مورد نظر ارائه می­دهد.

تعیین هدفهای حسابرسی: واژه­های اصلی که هدفهای حسابرسی را شناسایی می­کنند رسیدگی و ارزیابی است. اساساً سه نوع اصلی رسیدگی یا حسابرسی وجود دارد. اولی را می­توان با نام بررسی توصیف کرد که شامل انجام دادن کارهای گوناگونی است برای توصیف قسمت مورد رسیدگی و کمک به شناخت آن. نمونه­هایی از هدفهای بررسی در زیر می­آید:

• بررسی روشهای خدمات پس از فروش مربوط به دفتر منطقه شرق

• تجزیه و تحلیل اجزای تشکیل دهنده سبد سرمایه گذاری شرکت

• مکان یابی همه کامپیوترهای دفتر مرکزی و توصیف چگونگی استفاده از آنها

نوع دوم رسیدگی عبارت است از تعیین میزان رعایت سیاستها، برنامه­ها، روشها، قوانین و مقررات توسط قسمت مورد رسیدگی. نمونه­هایی از هدفهای رعایت در زیر می­آید:

• تعیین رعایت قوانین کار کشور محل شعبه خارجی شرکت توسط آن شعبه

• پی جویی رعایت استانداردهای کنترل کیفیت در موجودی کالا ساخته شده

• تعیین رعایت سیاستهای شرکت درباره لزوم بررسی مراحل تولید تامین کنندگان مواد و کالا توسط دایره خرید

از حسابرسان برای ارزیابی عملیات قسمت مورد رسیدگی نیز دعوت می­شود. گرچه همه حسابرسیها لزوماً به ارزیابی نیاز ندارد اما بیشتر آنها مستلزم قضاوت حسابرس درباره کیفیت می­باشد. حتی در مواردی هم که هدف حسابرسی مشخص شده ضرورت ارزیابی را به صراحت مطرح نمی­کند هدف ارزیابی نیز معمولاً به تلویح در آن پوشیده است.

در ادامه مثال پیش حسابرسان پس از شناسایی محل کامپیوترهای دفتر مرکزی و درک چگونگی استفاده از آنها احتمالاً جنبه­های گوناگونی از یافته­های خود را ارزیابی می­کنند احتمالاً شیوه­های خرید کارایی و اثربخشی استفاده از کامپیوترها و آموزش کارکنان برای استفاده از این کامپیوترها.

مثالی دیگر حسابرسان پس از آن که میزان رعایت سیاستهای شرکت را توسط دایره خرید درباره دریافت استعلام از فروشندگان مورد تایید تعیین کردند به ارزیابی کیفیت عملکرد خواهند پرداخت. حسابرسان ممکن است مناسب بودن سیاستهای حاکم بر این روشها را نیز ارزیابی کنند.

هدفهای حسابرسی را می­توان بر حسب دامنه رسیدگی بطور کلی یا جزیی بیان کرد. صرفنظر از کلی یا جزیی بیان کردن هدفهای حسابرسی هدفها باید مستقیماً به خطر سازمانی مربوط باشد. برای مثال هدف حسابرسی تعیین ر عایت شدن استانداردهای کنترل کیفیت در کالای ساخته شده مستقیماً به توانایی شرکت در دستیابی به هدفهای فروش و درآمد مربوط می­شود. به علاوه برای هر حسابرسی می­توان ترکیبی از هدفهای بررسی رعایت و ارزیابی را تعیین کرد.

محدود کردن هدفهای هر حسابرسی بر تعداد ساعاتی اثر می­گذارد که باید به کار حسابرسی اختصاص یابد. برای مثال بررسی به مراتب ساعات کمتری کار می­برد تا انجام دادن بررسی و آزمونهای رعایت. هنگامی که حسابرسان تصمیم می­گیرند کار حسابرسی را محدود کنند باید دیگر فعالیتهای لازم برای گنجانیدن در طرح حسابرسی را دوباره تعیین کنند. هر چه حسابرسی در مدت کمتری انجام شود ساعات بیشتری را برای اجرای سایر فعالیتها آزاد می­کند.

نوشتن هدفهای حسابرسی از اهمیت زیادی برخوردار است. به نگارش درآوردن هدفهای حسابرسی، درک بهتری را از کارهایی که باید انجام شود، فراهم می­آورد؛ به انتقال این اطلاعات به اعضای گروه حسابرسی کمک می­کند؛ بررسی مدیریت را آسانتر می­نماید و الزامات استاندارد مستند کردن را برآورده می­کند.

هدفهای کلی و خاص حسابرسی. هدفهای بحث شده در بالا درباره بررسی، رعایت و ارزیابی را می­توانیم هدفهای کلی حسابرسی بنامیم.

حسابرسان معمولاً برای هر هدف کلی حسابرسی، هدفهای خاص حسابرسی نیز تعیین می­کنند. برای مثال، یکی از هدفهای کلی حسابرسی می­تواند تعیین میزان رعایت مقررات دولتی باشد.

این مقررات ممکن است چند بخش داشته باشد و هدف خاصی را برای هر بخش آن بتوان نوشت.

به علاوه، حسابرسان می­توانند برای هر جنبه کار حسابرسی، هدف یا هدفهای خاص حسابرسی بنویسند.

برای مثال، حسابرسان ممکن است برای تعیین (الف) مقررات جاری دولتی چیست، (ب) میزان رعایت این مقررات دولتی توسط شرکت، چه اندازه است و (پ) برنامه­های مدیریت درباره موارد جاری تخلف از مقررات، هدفهای خاص حسابرسی بنویسند.

تاکنون نحوه خاصی برای نوشتن هدفهای خاص حسابرسی پدید نیامده است. اما، حسابرسان، این هدفهای خاص حسابرسی را کمک شایانی به تمرکز استراتژی و روشهای حسابرسی یافته­اند.

دامنه رسیدگی

دامنه رسیدگی حسابرسی، دو جنبه دارد:

1- آن بخش از سازمان که مورد رسیدگی قرار می­گیرد.

2- حسابرسان برای حسابرسی آن چه کار می­کنند.

دامنه رسیدگی، چیزی را که حسابر