تجزیه تحلیل صورت مالی
صورت سود و زیان جامع
صورت سود و زیان جامع به عنوا ن یک صورت مال ی اساسی ، باید کل
درآمدها و هزین ههاي شناسای ی شده طی دوره را که قاب ل
انتسا ب به صاحبان سرمای ه است ، به تفکی ک اجزاي
تشکی لدهند ه آنها نشان دهد.
صورت سود و زیان جامع میزا ن افزای ش یا کاهش حقو ق صاحبان
سرمای ه از باب ت درآمدها و هزین ههاي مختل ف طی دوره را نشان
می دهد
تجزیه تحلیل صورت مالی
ضرورت تجزیه و تحلیل صورت هاي مالی
1. استفاده از مبناي تعهدي حسابداري در تهیه صورت هاي مالی به علت انعکاس
به موقع تر فعالیت هاي تجاري( حسابداري تعهدي می تواند انحرافات حسابداري
به دنبال داشته باشد چرا که بعضا نیازمند برآوردهایی می باشد).
2. صورت هاي مالی براي مجموعه اي متنوع از استفاده کنندگان تهیه می شود.
بدین معنا که معمولا اطلاعات مالی براي اهداف تحلیلی کاربر خاص، نیازمند
تعدیلات می باشد.
مراحل تحليل اطلاعات مالي
مرحله اول- انتخاب ارقام و اطلاعات:
تحلیل گر باید ضمن برنامه کار خود، نوع و تعداد حسابها، صورتها و سالهاي بررسی را
معین کند.
مرحله دوم- مقایسه و تعیین رابطه:
مقایسه ارقام مجال تفکر و اظهارنظر را فراهم می کند و به عبارتی کلی، ارقام در
مقایسه معنی و مفهوم واقعا پیدا می کنند.
مرحله سوم- ارزیابی:
در ارزیابی، وضع گذشته و حال شرکت از لحاظ مالی بررسی و بر اساس تفکر و استنباط
تحلیلگر و احیانا باتوجه به واحدهاي تجاري مشابه و برنامه ریزي آینده نسبت به
موفقیت آن اظهار نظر می شود.
تجزيه و تحليل دروني
تجزیه و تحلیل درونی به روشی اطلاق می شود که در آن اقلام یک ترازنامه و صورت
حساب سود و زیان یک دوره و رابطه بین آنها مورد بررسی قرار می گیرد تا معیاري
براي ارزیابی وضع مالی و اعتباري واحد تجاري بدست آید.
نسبت هاي نقدینگی
این نسبت ها به استفاده کنندگان کمک می کند که بنیه مالی شرکت را در
پرداخت بدهی هاي کوتاه مدت در سررسید ارزیابی کنند و به دو گروه
تقسیم می شوند:
.1
نسبت جاري
2. نسبت آنی (سریع)
نسبت آنی
یکی از مشکلات نسبت جاري درجات متفاوت تبدیل به نقدینگی
دارائی هاي جاري است. جهت رفع این مشکل از نسبت دیگري بنام
نسبت سریع یا آنی استفاده می شود. این نسبت از تقسیم دارائی هاي
سریع بر جمع بدهی ها بدست می آید.
حسابهاي دریافتی + اوراق بهادار کوتاه مدت + نقد
= نسبت آنی
بدهی هاي جاري
1/ دفعه 11 =
162521 +38951
181308
تجزیه تحلیل صورتهای مالی
نسبت آنی
نسبت آنی یکی از مفیدترین نسبت هاست. این نسبت به وضوح نشان می دهد که آن
قسمت از دارایی جاري که از لحاظ ارزش، ثبات بیشتري دارد و احتمال کاهش در آن
کمتر است تا چه میزان می تواند پشتوانه طلبکاران کوتاه مدت قرار گیرد و به مراجعه
آنان براي وصول مطالباتشان پاسخگو باشد.
فرجه تدافعی
فایده تعیین و بررسی نسبتهاي نقدینگی را در این می دانند که توان واحد تجاري را در
پرداخت بدهی هاي خود مشخص کند. ولی علاوه بر آنچه به صورت بدهی در حسابها
و صورتحسابها منعکس می شود، پرداختهاي نقدي بسیاري به عنوان هزینه و به
صورت روزمره انجام می گیرند که با حسابهاي بدهی ارتباطی ندارند در حالی که از
لحاظ نقدینگی و کاهش آن اثر مشابه دارند. به این لحاظ عده اي بر این عقیده اند که
فرجه تدافعی را هم باید در بررسی نقدینگی به همراه دو نسبت دیگر محاسبه و منظور
داشت:
حسابهاي دریافتی + اوراق بهادار کوتاه مدت + نقد
= فرجه تدافعی
برآورد هزینه هاي نقدي عملیات روزانه
ايراد بر نسبت های نقدينگی
نسبت ھای جاری و آنی بر پایھ انحلال و برچیدن موسسھ بنا گذاشتھ شده اند،
بھ این تعبیر کھ فرض می شود کھ فعالیت واحد تجاری متوقف و ھمھ
اقلام دارایی جاری اعم از جنسی و غیر آن در صندوق بھ صورت
حوضچھ ای از پول درآید از پول درآید تا جوابگوی بدھیھای جاری باشد
و این در عمل مصداق پیدا نمی کند و ھمھ اقلام صورتھای مالی بھ
ارزشھایی کھ بر دائر بودن واحد تجاری و تداوم فعالیت آن متکی می
باشند در صورتھای مالی منظور شده اند.
ھمچنین در این نسبت ھا گردش پول مطرح نمی شود. علاوه بر آن اصولا
حسابی کھ نقدینگی را بھ وجود می آورد یعنی فروش در این نسبت ھا
ج ايراد بر نسبت های نقدينگی
نسبت ھای جاری و آنی بر پایھ انحلال و برچیدن موسسھ بنا گذاشتھ شده اند،
بھ این تعبیر کھ فرض می شود کھ فعالیت واحد تجاری متوقف و ھمھ
اقلام دارایی جاری اعم از جنسی و غیر آن در صندوق بھ صورت
حوضچھ ای از پول درآید از پول درآید تا جوابگوی بدھیھای جاری باشد
و این در عمل مصداق پیدا نمی کند و ھمھ اقلام صورتھای مالی بھ
ارزشھایی کھ بر دائر بودن واحد تجاری و تداوم فعالیت آن متکی می
باشند در صورتھای مالی منظور شده اند.
ھمچنین در این نسبت ھا گردش پول مطرح نمی شود. علاوه بر آن اصولا
حسابی کھ نقدینگی را بھ وجود می آورد یعنی فروش در این نسبت ھا
جایی ندارد.
نسبت هاي فعالیت یا عملیاتی
مجموعه اي از نسبت هایی هستند که کارایی مصرف و استفاده از دارایی هاي واحد
تجاري را در کسب سود و درآمد نشان می دهند.
این نسبت ها عمدتاً شامل نسبت گردش دارایی، نسبت گردش موجودي مواد و کالا
و نسبت دوره وصول مطالبات می باشند.
نسبت هاي فعالیت، توان یک واحد تجاري را در استفاده از دارائی هاي جاري و
غیرجاري نشان می دهد.
نسبت گردش دارایی
گردش پایین این نسبت موید هزینه هاي فرصت از دست رفته یا
حداقل عدم کارایی در استفاده از دارائی ها است. البته جهت درك
بهتر این نسبت باید همراه با سایر نسبت هاي مالی بررسی گردد.
گردش دارایی =
جمع درآمد
جمع دارایی ها
1.07 =
1560000
1450000
گردش حسا بهاي دریافتنی
فروش هاي نسیه خالص
گردش حسابهاي دریافتنی
2 / مانده ح. دریافتنی پایان دوره + مانده ح. دریافتنی اول دوره ) )
متوسط حسابهاي دریافتی
= 7/ بار در هر سال 71
1,159,863 )2 /162,521+ 138,459 (
نسبت هاي اهرمی
تجزیه تحلیل صورت مالی
نسبت هاي اهرمی ریسک سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان بلند مدت یک
واحد تجاري را نشان می دهد، این نسبت ها همچنین اطلاعات مفیدي راجع به
توان باز پرداخت بدهی هاي کوتاه مدت و بلندمدت شرکت در سر رسید فراهم
می آورند.
این نسبت ها عبارتند از:
نسبت بدهی
نسبت توان پرداخت بهره
نسبت مالکانه
نسبت بدهی
بالا بودن این نسبت بیانگر رسیک بالاي اعتبار دهندگان بوده و موجب
می گردد تا آنها نظر مساعدي نسبت به تمدید اعتبار یا اعطاي اعتبار جدید
نداشته باشند. سطح مطلوب این نسبت بستگی به ثبات سودآوري در طی
سالیان متفاوت دارد. هر چه ثبات سودآوري تاریخی بیشتر باشد اعتبار
دهندگان و سرمایه گذاران نسبت هاي بالاتري را تحمل خواهند کرد.
44 /0
393849
جمع بدهی ها
جمع بدهی به جمع دارائیها
903841
جمع دارائیها
نسبت دفعات پرداخت بهره
این نسبت بطور معمول از تقسیم سود قبل از بهره و مالیات بر هزینه بهره
بدست می آید. علت استفاده از سود قبل از بهره و مالیات در صورت کسر آن
است که این سود جهت پرداخت بهره در دسترس است. این نسبت براي
ارزیابی توان واحد تجاري در پرداخت هزینه بهره سالانه بکار می رود .
واحد این نسبت دفعه ، مرتبه ، یا بار است و بستانکاران و سرمایه گذاران جهت
افزایش حاشیه ایمنی نسبت پرداخت بهره بالاتر را ترجیح می دهند.
1/ دفعه 3
21891 +35131
هزینه بهره + سود قبل از
مالیات
دفعات پرداخت
بهره
21891
هزینه بهره
نسبت سود خالص به فروش
این نسبت از تقسیم سود خالص به فروش بدست می آید و میزان بازدهی را به ازاي هر ریال از
فروش نشان می دهد .
025/0 28831 سود خالص نسبت سود خالص به
1159863 فروش خالص فروش
ضعف این نسبت آن است که بسیاري از هزینه ها همانند هزینه تامین مالی که در محاسبه
سود خالص لحاظ شده اند ارتباطی به فعالیت فروش ندارند. این نسبت در ظاهر
مطلوب نیست و نمی توان بطور قاطع نسبت به سودآوري واحد تجاري اظهار نظر کرد
ابزار بهتر در ارزیابی سود آوري واحد تجاري نسبت سود عملیاتی به فروش است .
نسبت سود عملیاتی
این نسبت از تقسیم عملیاتی به فروش خالص بدست می آید . اقلام غیر عملیاتی
همچون در آمد و هزینه بهره ، سود وزیان واگذاري دارائیها در محاسبه سود عملیاتی
منظور نمی شود.
این نسبت معیار قویتري براي ارزیابی سودآوري و فروش است .
(هزینه هاي عمومی اداري+بهاي تمام شده کالاي فروش رفته)-فروش خالص س ود عملیاتی نسبت سود
عملیاتی به فروش
خالص
فروش خالص فروش خالص
نسبت بازده حقوق صاحبان سهام
: این نسبت از تقسیم سود خالص منهاي سود سهام ممتاز بر متوسط حقوق صاحبان سهام بدست
می آید. سود در دسترس جهت توزیع بین سهامداران عادي سود خالص منهاي سود سهام ممتاز
است .
05/0 28831 سود سهام ممتاز – سود خالص بازده حقوق – 4812
465642 ) متوسط حقوق صاحبان سهام صاحبان سهام + 470918 ) /
این نسبت میزان موفقیت مدیریت را در حداکثر نمودن بازده سهامداران عادي
نشان می دهد .
در آمد هر سهم
سرمایه گذاران اغلب علاقمندند که قدرت سود آوري را بر مبناي سود
هر سهم اندازه گیري کنند . نسبت سود هر سهم از تقسیم سود خالص
منهاي سود سهام ممتاز برتعداد سهام عادي بدست می آید.
سود هر سهم در قسمت انتهایی صورت حساب سود و زیان نشان داده می شود.
نسبت قیمت به سود هر سهم
این نسبت از تقسیم ارزش بازار به سود هر سهم بدست می آید با فرض آن که طبق اطلاعات بازار بورس ارزش
22.875 ریال باشد در صورتی که سود هر سهم آن 2.17 باشد، نسبت ، بازار سهام شرکتی در پایان سال 1376
قیمت به سود عبارت است از:
روند افزایش این نسبت مبین رشد واحد تجاري است که از دیدگاه سرمایه گذاران بسیار مطلوب است و روند
کاهشی آن سرمایه گذاران و سهامداران را نگران خواهد کرد.
54/10
875/22
تجزیه تحلیل صورت مالی
ارزش بازار هر
سهم
نسبت قیمت به
سود
17/2
سود هر سهم
بازده سود سهام
بازده سود سهام از تقسیم سود عادي برارزش بازارهر سهم بدست می
آید:
095/0 2/17 سود هر سهم عادي بازده سود سهام
E/P 22/875 ارزش بازار هر سهم عادي
تجزیه و تحلیل نسبت هاي مالی
نسبت هاي نقدینگی .I
نسبت جاري
فرمول : جمع دارائیهاي جاري / جمع بدهاي هاي جاري
نسبت آنی
فرمول : (موجودي مواد و کالا – جمع دارایی هاي جاري) / جمع
بدهی هاي جاري
نسبت هاي عملیاتی .II
گردش موجودي کالا
فرمول : درآمد حاصل از خدمات و فروش / (موجودي موارد و
کالا + سفارشات موادو کالا)
گردش دارائی
فرمول : درآمد حاصل از خدمات و فروش / جمع کل دارائیها
دوره وصول مطالبات
فرمول : جمع کل اسناد دریافتنی تجاري /متوسط فروش روزانه
نسبت هاي اهرمی .III
نسبت بدهی
فرمول: جمع کل بدهی ها /جمع بدهی ها و حقوق صاحبان سهام
توان پرداخت بهره
فرمول:سودقبل از بهره و مالیات/ هزینه بهره
نسبت مالکانه
فرمول: حقوق صاحبان سهام /جمع بدهی ها و حقوق صاحبان
سهام
نسبت هاي سودآوري .IV
نسبت سود به فروش
فرمول:سود خالص/ فروش
نسبت حاشیه سود ناخالص
فرمول: سود ناخالص /فروش
نرخ بازده دارائی
فرمول: سود خالص /کل دارائیها
نرخ بازده حقوق صاحبان سهام
فرمول: سود خالص/حقوق صاحبان سهام
تجزيه و تحليل مقايسه ای
در تجزیھ و تحلیل مقایسھ ای، روندھای مھم کھ سال بھ سال تغییر می یابند
از را صورت ھای مالی آن سالھا تعیین و مورد تفسیر قرار می گیرد.
تجزیھ و تحلیل مقایسھ ای با عنوان تعیین و بررسی روندھا نیز تعریف می
شود.تجزیه تحلیل صورتهای مالی
تجزیھ و تحلیل مقایسھ ای بھ مقایسھ ارقام دو یا چند دوره متوالی می پردازد.
در تجزیه و تحلیل درونی اهمیت نسبی هر یک از اقلام صورت مالی در
مقام مقایسه با سایر اقلام همان صورت تعیین می گردد.
بررسی اقلام ترازنامه در تجزیه و تحلیل مقایسه اي
موجودي نقد:
به طور کلی وجه نقد در زمان کاهش تولید باید عدد بالایی باشد.
اغلب مدیران سعی می کنند بدهی هاي شرکت را قبل از تاریخ ترازنامه کم کنند و
براي این کار از وجه نقد خود حداکثر استفاده را می کنند هر چند این کار باعث
کاهش نقدینگی می شود ولی این حساب آرایی سبب بهتر شدن نسبت هاي می
شود
حسابها و اسناد دریافتنی:
هر چند که مطالبات با افزایش فعالیت معمولا بالا می رود ولی با این حال دوره
وصول مطالبات باید ثابت باشد.
بررسی اقلام ترازنامه در تجزیه و تحلیل مقایسه اي
موجودي کالا:
هر چند افزایش فعالیت باعث افزایش موجودي کالا می شود ولی باز هم
گردش کالا نباید تغییر چندانی بکند . در زمان کاهش فعالیت اگر موجودي
کالا کم نشود دلالت بر این می کند که در شرکت کالاي فاقد تقاضا انباشت
شده است.
دارایی ثابت:
افزایش دارایی ثابت قاعدتا باید باعث افزایش ظرفیت تولید و افزایش سود شود
براي افزایش دارایی هاي ثابت معمولا از وام بلند مدت ، افزایش سرمایه و سود
سنواتی استفاده میشود به نحوي که موجب کاهش سرمایه در گردش نشود.
بررسی روند
در این بررسی روند اقلام مهم مندرج در صورتهاي مالی با مبنا قرار
دادن یک سال به عنوان سال پایه بررسی می شود. به همین دلیل
واحدهاي تجاري در اغلب موارد ارقام مقایسه اي براي دوره هاي متوالی
5 تا 10 ساله را ارایه می کنند تا مقایسه هاي بیشتري انجام پذیرد. این
تجزیه و تحلیل اهمیت بیشتري از تحلیل صورتهاي مالی مقایسه اي در
دو دوره متوالی دارد ، زیرا دوره هاي بیشتر روند ارقام را بهتر منعکس
می کند، تغییر از یک دوره مالی به دوره مالی بعد ممکن است الزاما بخشی از یک روند کلی محسوب نشود زیرا ممکن است این تغییر در
شرایط غیر عادي اقتصادي با وقوع چند رویداد غیر مکرر ایجاد شده
باشد ضوابط کلی
1. هر گونه معامله اي که بر دارایی جاري و بدهی جاري اثري یکسان بگذارد مبلغ سرمایه
در گردش را تغییر نمی دهد.
2. تغییراتی که در حسابهایی غیر از دارایی جاري و بدهی جاري به وجود آمده باشد
معمولا بر سرمایه در گردش اثر می گذارند.تجزیه تحلیل صورتهای مالی
ارزيابي
اصولاً هر نوع سرمایه گذاري و فعالیت تجاري از دو جهت زیر ارزیابی می شوند:
_از نظر نقطه سودآوري
_از لحاظ خطراتی که متوجه سرمایه گذاري می شود.
روشهاي 1و 2و 3 بر اساس سنجش موفقیت در سودآوري شرکت در سنوات گذشته
بنا گذاشته شده اند و در واقع مقایسات عامل خطر نادیده گرفته شده است و در
خطر سنجی ، تجزیه و تحلیل منابع مالی و سرمایه گذاري صورت می گیرد .
تجزیه و تحلیل عمودي
صورت هاي مالی
5x 13 (ارقام بھ
میلیون ﷼)
5×13
درآمد
1377
100
بھاي تمام شده كالاي
فروش رفتھ
(897)
(65)
سودناخالص
480
35
ھزینھ ھاي عملیاتي
(399)
(29)
سودخالص
81
6
فرآیند تجزیه وتحلیل عمودي به
شرح ذیل است:
1. مشخص کردن یک یا گروهی
از اقلام صورت هاي مالی به
عنوان عدد مبنا ( معمولا
فروش در صورت حساب
سود و زیان و کل داراییها در
ترازنامه)
2. مقایسه سایر ارقام صورت
هاي مالی با رقم مبناي
مربوط
اما معيارمناسب جهت سنجش نسبتهای مالی چيست؟
میدانیم مقایسه بین اقلام ناهمگون منطقی نبوده و نتایج حاصل از آن موجب گمراهی
استفاده کننده است، لذا به عنوان یک معیار مناسب جهت سنجش نسبتهاي مالی هر
شرکت باید به دنبال میانگین نسبتهاي مذکور در صنعت خاص مورد فعالیت آن شرکت
بود.
این تحلیلها می توانند بر اساس معیارهاي حاصل از بازارهاي بین المللی و یا براساس
معیارهاي حاصل از بازارهاي ملی انجام شوند. هرچند نمی توان معیارهاي بین المللی را به
کلی نادیده گرفت لیکن قاعدتاً و با توجه به شرایط اقتصادي و…. متفاوت در کشورهاي
مختلف، که منجر به ناهمگونی شرایط اقتصادي کشورها و فاصله عمده م
حیط اقتصادي
برخی کشورها ازسطح جهانی گشته است، تحلیلهاي مبتنی بر معیارهاي داخلی (مانند
میانگین نسبتهاي مالی یک صنعت خاص در کشور) نقاط ضعف و قوت شرکتها را با توجه
شرایط و اوضاع و احوال محیط پیرامونی آن بهتر آشکار ساخته و در عمل کاراتر است.
انواع تحلیلهاي مالی
تحلیل فنی (تکنیکی)
تحلیل بنیادي
تحلیل هاي فنی
تحلیل گران فنی معتقدند که اطلاعات مهم درباره نوسانهاي آتی قیمت سهام را می توان طریق
مطالعه تغییرات قبلی قیمت هاي سهام بدست آورد. اطلاعات بر روي نمودار ها رسم می شوند و
این اطلاعات به منظور دستیابی به الگوهاي تکراي به دقت مورد بررسی قرار می گیرند.
تحلیلگران فنی تصمیهاي خرید و فروش خود را بر اساس نمودارهایی که تهیه می کنند قرار می
دهند.
بررسی تکنیکال به معنی استفاده از اطلاعات تاریخی و روند گذشته به منظور ارزیابی وضع موجود
و آینده سهام تلقی می شود و با توجه به تئوري هاي مختلفی که در این زمینه وجود دارد عبارت ”
گذشته چراغ راه آینده است “ را در ذهن متبادر می سازد.
معروف است
. ( Chartist ) بررسی تکنیکال به روش چار تیست ها
تجزیه تحلیل صورت مالی
تحلیل بنیادي
در این روش، خرید و فروش سهام از طریق بررسی اطلاعات جامع ازقبیل وضعیتاقتصادي و سیاسی جهان و کشور، موقعیت صنعت مورد مطالعه و وضعیت مالیشرکت می پردازد.تحلیل گر بنیادي معتقد است که ارزش ذاتی حقیقی اوراق بهادار را می توان با مطالعهو بررسی عواملی نظیر عواید، محصولات ، مدیریت ، صورتهاي مالی شرکت و سایر عوامل
بنیادي به دست آورد.
سطوح بررسی بنیادگرایان:
-1 سطح کلان
-2 سطح صنعت
-3 سطح شرکت
تحلیل گران فنی تحلیلگران بنیادي را به خطا رفتن متهم نمی کنند . با این حال،
معتقدند که تحلیلهاي بنیا
دي روشهاي طولانی و دشوار هستند.
سطح صنعت
سرمایه گذاري که تشخیص می دهد اقتصاد و بازار براي سرمایه گذاري جذاب است باید به تحلیل
صنایعی بپردازد که در آنها فرصت هایی در سالهاي آتی دیده می شود.
چرخه عمر صنعت
تجزیه و تحلیل چرخه تجاري
جنبه هاي کیفی تحلیل صنعت
65
-مشاور مالیاتی-شرکت حسابداری -مشاور مالی -وکیل مالیاتی
