نکات استاندارد تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی)

١
نکات استاندارد 505 تاییدیه هاي برون سازمانی)
هدف
1. هدف تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی  کمک به حسابرس در طراحی، ارسال و ارزیابی تأییدیه هاي برون سازمانی براي کسب شواهدحسابرسی قابل اعتماد و مربوط است.2. تعاریفتأییدیه برون سازمانی: شواهد حسابرسی که حسابرس به طور مکتوب و مستقیم از اشخاص ثالث (مخاطبان تأییدیه ها)،به شکل کاغذي، الکترونیکی یا طرق دیگر کسب می کند.درخواست تأییدیه مثبت: درخواستی که به موجب آن از مخاطب تأییدیه خواسته می شود به طور مستقیم موافقت یا
مخالفت خود را با اطلاعات مندرج در درخواست تأییدیه اعلام یا اینکه اطلاعات درخواست شده را براي حسابرس ارسال

تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی
کند.
درخواست تأییدیه منفی: درخواستی که به موجب آن از مخاطب تأییدیه خواسته می شود تنها در صورتی پاسخ مستقیمخود را به حسابرس ارائه کند که با اطلاعات مندرج در درخواست، موافق نباشد.درخواست بدون پاسخ: خودداري مخاطب تأییدیه از ارائه پاسخ یا پاسخ کامل به درخواست تأییدیه مثبت، یا برگشتدرخواست تأییدیه تحویل داده نشده.مغایرت: پاسخی که نشان دهنده وجود اختلاف بین اطلاعات درخواست شده براي تأیید یا اطلاعات موجود در سوابقواحد تجاري با اطلاعات ارائه شده توسط مخاطب تأییدیه است.

تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی
کلیات
3. تأییدیه هاي برون سازمانی زمانی که براي شخصی مناسب و مطلع ارسال میشود می تواند به حسابرس در کسب
شواهد حسابرسی قابل اعتمادتري که براي برخورد با خطرهاي عمده تحریف بااهمیت ناشی از تقلب یا اشتباه ضروري
است، کمک کند.

4. تأییدیه هاي برون سازمانی اغلب براي تأیید یا درخواست اطلاعات درخصوص مانده حسابها و جزئیات آنها کسب
می شود. از تأییدیه ها همچنین می توان براي تأیید شرایط توافقها، قراردادها یا معاملات بین واحد تجاري و سایر اشخاص
یا براي تأیید نبود شرایط خاص مانند توافقهاي جنبی، استفاده کرد.

5. نحوه طراحی درخواست تأییدیه می تواند مستقیماً میزان پاسخ به درخواستها و قابلیت اعتماد و ماهیت شواهد
حسابرسی حاصل از پاسخها راتحت تأثیر قرار دهد. عواملی که باید هنگام طراحی درخواستهاي تأییدیه مورد توجه قرار

تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی

٢الف) ادعاهاي مورد نظر، ب) خطرهاي تحریف بااهمیت شناسایی شده، پ) شکل ارائه درخواست تأییدیه، ت) تجربهقبلی در مورد آن کار حسابرسی یا کارهاي مشابه، ث) روش برقراري ارتباط، ج) مجوز مدیران اجرایی به مخاطبانتأییدیه یا ترغیب آنها براي پاسخ به حسابرس و چ) توانایی مخاطبان تأییدیه براي تأیید یا ارائه اطلاعات درخواست شده.6. پاسخ شفاهی به یک درخواست تأییدیه به خودي خود در قالب تعریف تأییدیه برون سازمانی قرار نمی گیرد زیرا یکپاسخ کتبی مستقیم به حسابرس نیست. حسابرس ممکن است در صورت دریافت پاسخ شفاهی به یک درخواستتأییدیه، با توجه به شرایط، از مخاطب تأییدیه بخواهد، پاسخ را به صورت کتبی و مستقیم براي وي ارسال کند. اگرچنین پاسخی (کتبی و مستقیم) دریافت نشود، براي پشتیبانی از پاسخ شفاهی دریافتی، شواهد حسابرسی دیگري را

کسب می کند.
7. مخاطب تأییدیه ممکن است محدودیتهایی را براي استفاده از تأییدیه مطرح کند. چنین محدودیتهایی لزوماً قابلیت
اعتماد تأییدیه را به عنوان شواهد حسابرسی مخدوش نمی کند.
الزامات
8. حسابرس براي استفاده از تأییدیه هاي برون سازمانی باید کنترلهاي زیر را در خصوص درخواستهاي تأییدیه اعمال

تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی
کند:
الف) تعیین اطلاعاتی که باید تأیید یا درخواست شود، ب) انتخاب مخاطب مناسب، پ) طراحی درخواستهاي تأییدیه وت) ارسال درخواستها براي مخاطبان تأییدیه و در صورت لزوم پی گیري آنها (در مدت زمان معقول).9. ممانعت مدیران اجرایی از ارسال درخواست تاییدیه توسط حسابرس، محدودیت در کسب شواهد حسابرسی محسوبمی شود. یک دلیل رایج، وجود یک دعواي حقوقی یا در جریان بودن مذاکره با مخاطب موردنظر است که ارسال یکدرخواست تأییدیه در زمان نامناسب می تواند حل و فصل آن موضوع را با مشکل مواجه سازد. اگر مدیران اجرایی ازارسال درخواست تأییدیه توسط حسابرس ممانعت کنند، حسابرس باید:

الف) از مدیران اجرایی در مورد دلایل ممانعت آنان پرس و جووشواهد حسابرسی را درباره معتبر و منطقی بودن آن
دلایل کسب کند، ب) پیامدهاي ممانعت مدیران اجرایی را برارزیابی خود از خطر تحریف بااهمیت و برماهیت، زمانبندي
اجرا و میزان سایر روشهاي حسابرسی، ارزیابی کند، و پ) روشهاي حسابرسی جایگزین را براي کسب شواهد حسابرسی
مربوط و قابل اعتماد طراحی و اجرا کند.

10 . چنانچه حسابرس نسبت به منطقی بودن دلایل مدیران اجرایی براي ممانعت از ارسال درخواست تأییدیه متقاعد
نشود یا نتواند شواهد حسابرسی مربوط و قابل اعتماد را از طریق روشهاي حسابرسی جایگزین به دست آورد، باید موضوع
را به ارکان راهبري واحد تجاري اطلاع دهد.. حسابرس همچنین بایدآثار این محدودیت رابر حسابرسی و اظهارنظر
حسابرس، مشخص کند.

٣

11 . چنانچه حسابرس عواملی را شناسایی کند که منجر به ایجاد تردیدهایی درباره قابلیت اعتماد تأییدیه هاي دریافتی
می شود باید شواهد حسابرسی لازم براي برطرف کردن این تردیدها را کسب کند. اگر حسابرس به این نتیجه برسد که
تأییدیه هاي دریافتی، قابل اعتماد نیست، باید آثار آن را برارزیابی خطرهاي تحریف بااهمیت (از جمله خطر تقلب)
وماهیت، زمانبندي اجرا و میزان سایر روشهاي حسابرسی مربوط، ارزیابی کند.

تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی

12 . عواملی که ممکن است ایجادکننده تردید نسبت به قابلیت اعتماد پاسخهاي دریافتی باشد عبارتند از:
الف) پاسخها به طور غیر مستقیم توسط حسابرس دریافت شده باشد، یا ب) این گونه به نظر آید که پاسخ توسط مخاطب
مورد نظر ارائه نشده است.

قابلیت اعتماد پاسخهاي دریافتی از طریق وسایل الکترونیکی مانند دورنگار یا پست الکترونیکی، در معرض خطر است
زیرا اثبات اصالت و صلاحیت پاسخ دهنده و کشف دستکاري پاسخها ممکن است مشکل باشد.
13 . اگر مخاطب تأییدیه از شخص ثالثی براي هماهنگی و تهیه پاسخ به درخواست تأییدیه استفاده کند، حسابرس ممکن
است روشهایی را براي برخورد با خطرهاي زیر اجرا کند:

الف) احتمال ارائه پاسخ توسط اشخاص غیرمرتبط، ب) احتمال آنکه پاسخ دهنده داراي اختیارات لازم براي پاسخ نباشد،
وپ)احتمال انتقال نادرست اطلاعات.

14 . در خصوص درخواستهاي بدون پاسخ، حسابرس باید روشهاي حسابرسی جایگزین را براي کسب شواهد حسابرسی
مربوط و قابل اعتماد اجرا کند. نمونه هایی از روشهاي حسابرسی جایگزین که حسابرس می تواند اجرا کند عبارتند از:
براي مانده حسابهاي دریافتنی- آزمون دریافتهاي نقدي پس از پایان دوره مالی، مستندات حمل و فروشهاي نزدیک به
پایان دوره.

براي مانده حسابهاي پرداختنی- آزمون پرداختهاي نقدي یا مکاتبات پس از پایان دوره مالی با اشخاص ثالث و دیگر
مستندات، مانند برگ رسید کالا.
15 . ماهیت و میزان روشهاي حسابرسی جایگزین به حساب و ادعاي مورد نظر بستگی دارد. عدم پاسخ به یک درخواست
تأییدیه ممکن است نشان دهنده وجود خطر تحریف بااهمیتی باشد که قبلاً شناسایی نشده است.

تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی

16 . در شرایط خاصی حسابرس ممکن است به این نتیجه برسد که دریافت تأییدیه مثبت براي کسب شواهد حسابرسی
کافی و مناسب، ضروري است، در این صورت روشهاي حسابرسی جایگزین، شواهد حسابرسی مورد نیاز حسابرس رافراهم
نخواهد کرد. اگر حسابرس چنین تأییدیه اي را به دست نیاورد باید آثار این محدودیت را بر حسابرسی و اظهارنظر
حسابرس، تعیین کند. چنین شرایطی می تواند شامل موارد زیر باشد:

٤
الف)اطلاعات لازم براي تأیید یک یا چند ادعاي مدیران اجرایی، تنها در خارج از واحد تجاري در دسترس باشد.
ب)عوامل خاص خطر تقلب مانند خطر زیر پاگذاري کنترلها توسط مدیران اجرایی یا خطر تبانی بین کارکنان و یا مدیران
اجرایی، مانع از اتکاي حسابرس به شواهد درون سازمانی شود.

17 . حسابرس باید مغایرتها را براي تعیین اینکه آیا آنها نشان دهنده تحریف هستند یا خیر، بررسی کند. مغایرتهاي
حاصل از تأییدیه ها می تواند نشان دهنده وجود تحریفهاي بالفعل یا بالقوه در صورتهاي مالی باشد. مغایرتها می تواند
مبنایی براي تعیین کیفیت پاسخهاي دریافتی از مخاطبان مشابه یا حسابهاي مشابه باشد. مغایرتها همچنین ممکن
استنشان دهنده وجود نارسایی کنترلهاي داخلی حاکم بر گزارشگري مالی واحد تجاري باشد. با این وجود توجه شود که
برخی مغایرتها نشان دهنده تحریف نیست.

18 . تأییدیه هاي منفینسبت به تأییدیه هاي مثبت، شواهد حسابرسی با میزان متقاعدکنندگی کمتري فراهم می آورد زیرا
عدم دریافت پاسخ یک درخواست تأییدیه منفی، به طور صریح نشان دهنده دریافت آن توسط مخاطب مورد نظر یا تأیید
صحت اطلاعات مندرج در آن نیست.بنابراین، حسابرس نباید از درخواستهاي تأییدیه منفی به عنوان تنها آزمون محتواي
حسابرسی براي برخورد با خطر ارزیابی شده تحریف بااهمیت در سطح ادعاها استفاده کند مگر اینکه همه موارد زیر
وجود داشته باشد:

تاییدیه هاي حسابرسی برون سازمانی

الف)حسابرس خطر تحریف بااهمیت را پایین ارزیابی کرده و شواهد حسابرسی کافی و مناسب درخصوص اثر بخشی
کنترلهاي مربوط به ادعاها را کسب کرده باشد، ب) جامعه اقلامی که براي آنها درخواست تأییدیه منفی ارسال می شود
شامل تعداد زیادي مانده حساب، یا معاملات کوچک و همگن باشد، پ) انتظار رود تعداد مغایرتها بسیار کم باشد، و
ت) حسابرس از شرایط یا وضعیتهایی که منجر به بی توجهی مخاطبان به درخواستهاي تأییدیه منفی می شود، آگاهی
نداشته باشد.