بیت کوین چیست؟

• بحث داغ روز شده است اما واقعا بیت کوین چیست؟

• بیت کوین یک شبکه توافقی از یک سیستم پرداخت جدید و یک نوع پول کاملاً دیجیتال است. این اولین شبکه پرداخت نقطه به نقطه غیر متمرکز است که توسط کاربرانش بدون هیچگونه اختیار مرکزی و یا واسطه ای، نیرومند شده است.

• 〽 از نقطه نظر یک کاربر، بیت کوین بسیار شبیه پول نقد اینترنتی است .

• بیت کوین یکی از پول‌های دیجیتالی است که به سرعت در فضای مجازی فراگیر

• تراکنش فوری و بدون واسطه، پرداخت جهانی، کارمزد بسیار پایین و بی‌تاثیری تحریم بر بازکردن حساب بیت کوین، از ویژگی‌های این پول است.

بیت کوین: اولین ارز رمزنگاری شده (رمزارز)

ارزهای رمزنگاری شده فقط یک سری کد رایانه‌ای هستند که ارزشی پولی را در خود نگهداری می‌کنند. این کدها توسط رایانه‌هایی با قدرت بالا و البته صرف مقدار زیادی انرژی تولید می‌شوند.

ارز رمزنگاری شده را ارز دیجیتال نیز می‌نامند. ارز رمزنگاری شده و ارز دیجیتال هر دو نوعی پول عمومی هستند که از طریق فرآیند بسیار پیچیده رایانشی تولید شده و میلیون‌ها کاربر رایانه‌ای که در اصلاح «استخراج‌کننده» یا «ماینر» نامیده می‌شوند بر درستی آن نظارت می‌کنند. به همین دلیل امکان جعل این پول تقریبا وجود ندارد.

منظور از «رمزنگاری شده» این است که فرآیندی امنیتی برای حفاظت از تراکنش‌های صورت گرفته با این نوع ارز دیجیتال وجود دارد. این فرآیند همچنین بر تولید «سکه» های جدید نظارت دارد. منظور از «سکه» در یک ارز دیجیتال، مقدار مشخصی از کد رایانه‌ای است.

بیت کوین چیست ؟

بیت یبت کوین نخستین پول رمزنگاری شده‌ای است که در دنیا ایجاد شده است. هنوز مشخص نیست چه کسی این ارز دیجیتال را برای اولین بار خلق کرده است، زیرا ارز رمزنگاری شده در اساس بر مبنای مخفی نگه داشتن هویت کاربران عمل می‌کند. با این وجود، بیت کوین برای اولین بار در مقاله‌ای که توسط یک برنامه نویس با اسم (احتمالا مستعار)   منتشر شد، به جهانیان معرفی شد. با این وجود هنوز مشخص نیست که ساتوشی ناکاموتو کیست.

برای نگهداری از بیت کوین باید از ابزاری که اصطلاحا کیف پول (wallet) بیت کوین نام دارد استفاده کرد. کیف پول می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد. بیت کوین را به صورت آفلاین و به صورت سخت‌افزاری ذخیره کرد که آن را «ذخیره سرد» (Cold Storage) می‌نامند. به این ترتیب می‌توان بیت کوین را از گزند سواستفاده و هک‌های احتمالی حفظ کرد. لجر نانو اس (Ledger Nano S) یکی کیف پول محبوب بیت کوین است که از شیوه ذخیره سرد (آفلاین) استفاده می‌کند. در مقابل، اگر ارز دیجیتال در اینترنت ذخیره شود، از اصطلاح «ذخیره گرم» (hot storage) استفاده می‌شود. با این شیوه، دسترسی به بیت‌کوین یا هر نوع ارز دیجیتال از هر نقطه‌ای امکان‌پذیر است، ولی احتمال به سرقت رفتن آن نیز بالا خواهد بود.

البته «ذخیره سرد» هم معایبی به همراه دارد. اگر کاربر نتواند به سخت‌افزار دسترسی داشته باشد (مثلا آن را گم کند)، ارز دیجیتال ذخیره شده در آن برای همیشه از بین می‌رود. تخمین زده می‌شود که تاکنون حدود ۳۰ میلیارد دلار بیت کوین توسط ماینرها و سرمایه‌گذاران گم شده باشد. با این وجود، بیت کوین هنوز هم محبوب‌ترین ارز دیجیتال باقی مانده است.

چرا بیت کوین این قدر بحث‌برانگیز شده است؟

موارد مختلفی دست به دست هم داده‌اند تا سروصدای زیادی در رسانه‌ها درباره بیت کوین راه بیفتد. از سال ۲۰۱۱ تبهکاران زیادی به خرید تعداد بالایی بیت کوین روی آورند، زیرا به وسیله این ارز رمزنگاری شده می‌توانستند حجم زیادی از پول را به دور از چشم نهادهای قانونی جابه‌جا کنند. به این ترتیب بود که قیمت بیت‌ کوین در آن سال‌ها به شدت بالا رفت.

کلاهبرداری نیز امری رایج در دنیای ارزهای رمزنگاری شده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌کار و یا حریص تاکنون قربانی کلاهبرداران در این حوزه شده‌اند.

اما شاید اصلی‌ترین دلیل بحث‌برانگیز بودن بیت کوین و آلت کوین‌ ها این باشد که به خاطر ماهیت غیرمتمرکز خود، قدرت را از دست بانک‌های مرکزی و دولت‌ها می‌گیرند.

هیچ نهاد یا سازمانی نمی‌تواند حساب بیت‌کوینی یک نفر را مسدود کند. امکان نظارت ماموران مالیاتی بر نقل و انتقال بیت‌کوینی وجود ندارد. همچنین برای تبادل بیت‌کوین نیاز به بانک و یا هیچ واسطه و شخص ثالثی نیست. در واقع بیت‌کوین را می‌توان همانند قطعات طلایی دانست که در دوره غرب وحشی توسط افراد کشف می‌شد و پلیس محلی و یا نهادهای مالی هیچ نظارتی بر آن نداشتند.

بیت کوین چگونه عمل می‌کند؟

پول رسمی (پول منتشر شده توسط دولت‌ها) توسط فلزات گرانبها (به ویژه طلا) پشتیبانی می‌شود. در واقع ارزش یک اسکناس یا سکه در یک کشور به واسطه طلای موجود در مخازن بانک مرکزی آن کشور است. در واقع اسکناس به خودی خود ارزشی ندارد و صرفا یک تکه کاغذ است و ارزشش نه به خاطر خودش، بلکه به خاطر طلای پشتوانه آن است.

اما بیت کوین یک پول مجازی است که بر خلاف پول رسمی، فاقد هر نوع پشتوانه است و ارزشش به خودش بستگی دارد. همچنین برای تبادل و یا پس‌انداز آن نیاز به هیچ بانکی ندارید. به محض اینکه بیت‌کوینی دریافت کردید، این ارز دیجیتال همانند سکه طلا برایتان خواهد بود. یک سکه طلا به خاطر خودش (کمیاب بودن فلز طلا) ارزش دارد. با این بیت کوین می‌توانید خرید کرده و یا آن را به امید افزایش قیمت در آینده ذخیره کنید.

برای خرج کردن بیت کوین کافی است آن را از «کیف پول» (Wallet) خودتان به «کیف پول» فردی دیگر انتقال دهید. کیف پول یک دیتابیس کوچک و شخصی است که بر روی درایو رایانه یا گوشی هوشمند (در حالت ذخیره سرد) و یا در فضای آنلاین (در حالت ذخیره گرم) قرار می‌گیرد.

بیت کوین چیست؟ بررسی فرآیند خرید و فروش و انتقال بیت کوین

امکان جعل بیت کوین تقریبا وجود ندارد. از آنجا که تولید بیت کوین نیاز به توان پردازشی بسیار بالایی دارد، جعل آن از نظر اقتصادی به هیچ وجه به صرفه نیست.

ارزش بیت کوین و مقررات این ارز دیجیتال

ارزش بیت کوین ثابت نیست و هر روز تغییر می‌کند. برای مشاهده قیمت آنی بیت کوین در بازارهای جهانی می‌توانید به وبسایت    مراجعه کنید. میلیاردها دلار بیت‌ کوین در دنیا وجود دارد. هر روز نیز مقداری بیت کوین تولید می‌شود تا اینکه در حدود سال ۲۰۴۰ تعداد بیت کوین‌های موجود در بازار به رقم ۲۱ میلیون برسد. گفتنی است در سال ۲۰۱۷ نیمی از این ۲۱ میلیون بیت کوین در دنیا تولید شده بود.

بیت کوی کاملا بدون مقررات و دارای الگویی غیرمتمرکز است. هیچ بانک مرکزی در دنیا پشتیبان آن نیست و هیچ بیمه‌ای نیز خسارت ناشی از تغییرات آن را پوشش نمی‌دهد. ارزش بیت کوین به خودش است و هیچ فلز گرانبهایی به عنوان پشتوانه ندارد.

بیت کوین توسط استخراج‌کنندگان یا همان ماینرها به پیش می‌رود. شبکه‌ای گسترده از این کاربران وجود دارد که توان پردازشی رایانه خود را در اختیار شبکه بیت کوین قرار می‌دهند. ماینرها در واقع نقش حسابرس را برای تراکنش‌های بیت کوینی داشته و دفتر کل این ارز دیجیتال (که حاوی اطلاعات هر تراکنش است) را به‌روزرسانی می‌کنند. البته این ماینرها به ازای مقدار کاری که انجام می‌دهند، از سوی این شبکه تعدادی بیت کوین به عنوان حق‌الزحمه دریافت می‌کنند.

چگونه تراکنش‌های بیت‌ کوین توسط این شبکه ثبت می‌شود؟

هر بیت کوین دارای یک فایل کم حجم دفتر کل است که اطلاعات مربوط به آن و نیز تراکنش‌هایش را ثبت می‌کند. این فایل را در اصطلاح « ) می‌نامند. بلاک چین مربوط به هر کاربر و نیز کیف پول بیت کوینی او منحصر به فرد بوده و بلاک چین‌های دیگر متفاوت است.

همه تراکنش‌ها در یک   ثبت شده و در آن وجود دارد. به این ترتیب می‌تواند از درستی تراکنش صورت گرفته اطمینان یافت و جلوی کلاهبرداری را گرفت. در واقع دیگر کسی نمی‌تواند از یک بیت کوین در دو جا استفاده کند.

نکته مهم: بیت کوین نشانی دیجیتالی کیف پولی صاحبش را در بلاک چین ثبت می‌کند و اطلاعات صاحب آن را ثبت نمی‌کند. به کلامی دیگر، با وجود اینکه درستی تراکنش بیت کوینی به شکل دیجیتال تعیین می‌شود، این تراکنش همچنان بدون درج اطلاعات نام فرستنده و گیرنده بیت کوین خواهد بود.

با وجود اینکه سایر کاربران نمی‌توانند هویت شخصی شما را مشاهده کنند، می‌توانند تاریخچه کیف پول‌تان را ببینند. این امر از این جهت سودمند است که سبب شفافیت و نیز امنیت بیشتر می‌شود.

کارمزد استفاده از بیت کوین

استفاده از بیت کوین کارمزد اندکی دارد. با این وجود هیچ نوع کارمزد بانکی برای بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال وجود ندارد، زیرا هیچ بانکی در این فرآیند دخالت ندارد. در مقابل، باید کارمزدی جزیی به سه گروه در شبکه بیت کوین بپردازید. سرورهایی پشتیبان شبکه ماینرها (که این سرورها در اصطلاح گره نامیده می‌شوند)، صرافی‌های ارز دیجیتال که بیت کوین‌تان را به دلار، ریال یا هر نوع ارز دیگر تبدیل می‌کنند و نیز استخرهای استخراج (mining pool) هایی که ممکن است در آنها عضو شوید، سه گروهی هستند که شاید کارمزدی دریافت کنند.

صاحبان برخی سرورهای گره در شبکه بیت کوین به ازای هر باری که مقداری بیت کوین را از طریق گره آنها برای کاربری دیگر میفرستید، کارمزدی در حد چند سنت دریافت می‌کنند. همچنین صرافی‌های ارز دیجیتال نیز به ازای تبدیل بیت کوین به ارزهای رایج (نظیر دلار، یورو یا ریال) یا بالعکس نیز کارمزد دریافت می‌کنند. علاوه بر این موارد، برای خرید و فروش بیت کوین می‌توان به سراغ خودپرداز بیت کوین که در برخی شهرهای دنیا وجود دارد رفت.

همچنین برخی استخرهای استخراج بیت‌ کوین نیز درصد اندکی را به عنوان کارمزد پشتیبانی دریافت کرده و یا از کاربرانی که به این استخرها می‌پیوندند کارمزد کمی دریافت می‌کنند. با وجود اینکه تراکنش با بیت کوین کارمزد و هزینه دارد، این کارمزدها به مراتب کمتر از کارمزدهای معمول بانکی برای انتقال پول است.

همان موارد امنیتی که باید در قبال هر نوع فلز گرانبها رعایت کنید را باید در زمینه بیت کوین مد نظر قرار دهید. هر فرد دارنده بیت کوین باید همانند فردی که کیفی حاوی سکه‌‌های طلا دارد، مراقب آن باشد تا توسط سارقان (در اینجا هکرها) به سرقت نرود.

همان طور که پیش از این نیز گفتیم، بیت‌کوین را می‌توان در فضای آنلاین (یعنی سرورهای ابری) و یا به صورت آفلاین (نظیر هارددرایو و یا یواس‌بی) ذخیره کرد. شیوه آفلاین از امنیت بیشتری نسبت به اقدامات هکری برخوردار است و برای هر کسی که بیش از ۱ یا ۲ بیت‌کوین دارد توصیه می‌شود.

اما خطر اصلی که متوجه بیت کوین است، به هکرها مربوط نمی‌شود! خطر اصلی این است که هیچ نسخه پشتیبانی از کیف پول خود نداشته باشید. یک فایل بسیار مهم با نام دت فایل (dat file) وجو دارد که هر بار بیت کوینی ارسال و یا دریافت می‌کنید به‌روز می‌شود. پس از انجام هر تراکنش، یک کپی از این فایل تهیه کنید تا از خطر از دست رفتن اطلاعات در امان بمانید.

نکته مهم: شاید شما هم داستان صرافی معروف ام‌تی گاکس (Mt.Gox) و از دست دادن بیت‌کوین‌ کسانی که از آن برای تبادل بیت کوین استفاده می‌کردند را شنیده باشید. واقعیت این است که نابود شدن این صرافی هیچ ربطی به سیستم بیت‌کوین نداشت، بلکه به خاطر عدم تمایل مدیران این صرافی برای اتخاذ تدابیر امنیتی به‌روز در سیستم خود بود. این صرافی همانند یک بانک بزرگ بود که هیچ نگهبانی نداشت و البته هزینه این سومدیریت خود را نیز پرداخت.

شیوه‌های کلاهبرداری با بیت کوین چیست ؟

در حال حاضر سه شیوه برای کلاهبرداری در تراکنش‌ّهای بیت کوینی وجود دارد.

۱. ضعف فنی

زمان طولانی تایید تراکنش: فاصله زمانی تایید تراکنش ممکن است تا ۱۰ دقیقه هم برسد. در این فاصله زمانی شاید فرد پرداخت کننده بخواهد بیت کوین پرداختی را در یک جای دیگر نیز خرج کند. البته موارد این چنینی بسیار نادر است. از آنجا که بیت‌کوین به صورت همتا به همتا و بدون واسطه انتقال می‌یابد، تایید آن در شبکه رایانه‌های بهم متصل اندکی طول می‌کشد. در طول این بازه زمانی، فرد کلاهبردار می‌تواند پرداخت دومی را انجام داده و بیت‌کوینی که به گیرنده اول منتقل کرده را به یک کاربر دیگر نیز بدهد.

البته سیستم بیت کوین به گونه‌ای است که یک کاربر نمی‌تواند یک بیت کوین را در دو جا خرج کند و در نتیجه، در مثال بالا، تراکنش دوم غیرمعتبر ارزیابی خواهد شد. اگر گیرنده دوم پیش از دریافت تاییده تراکنش چیزی را برای خریدار کلاهبردار ارسال کند، هم پول و هم کالای ارسال شده را از دست داده است.

۲. نادرستکاری مدیران استخرهای استخراج برای برداشت سهم بیشتر

استخراج بیت کوین معمولا به صورت گروهی (استخر) صورت می‌گیرد. هر استخر متشکل از هزاران ماینر است که توان پردازشی رایانه خود را در اختیار استخر قرار می‌دهند تا استخراج بیت‌کوین صورت گیرد. در این میان، برخی مدیران استخرهای ماینینگ افرادی نادرستکار بوده و سهم بیشتری از بیت‌کوین به دست آمده را برای خود برمی‌دارند.

۳. ضعف انسانی در صرافی‌های آنلاین

مدیران    ممکن است افرادی نادرستکار و یا ناشایسته برای مدیریت این کار باشند. داستان صرافی ام‌تی‌ گاکس (که پی شاز این دیدیم) مثال خوبی از ناشایستگی مدیران یک صرافی بزرگ آنلاین بود. از بین رفتن پس انداز بیت‌کوینی مشتریان در این صرافی‌ها شباهت زیادی به ورشکستگی بانک‌ها دارد، با این تفاوت که بیمه‌ها معمولا پس‌انداز از بین رفته مشتریان را بازمی‌گردانند، در حالی که هیچ بیمه‌ای برای پوشش خسارت بیت‌‌ کوینی وجود ندارد.

چهار دلیل اهمیت بیت کوین چیست ؟

اصلی‌ترین دلایل گرایش جهانی به بیت کوین به شرح زیر است:

۱. بیت کوین در اختیار هیچ بانک مرکزی قرار ندارد و هیچ دولتی مقررات آن را تعیین نمی‌کند

هیچ بانکی نمی‌تواند تراکنش‌های مالی بیت‌کوینی شما را رصد کند و هیچ نهاد قانونی و مالیاتی نیز نمی‌تواند بر آن نظارت داشته باشد. البته این عدم نظارت می‌تواند مشکلاتی نظیر تراکنش آسان پول برای باندهای تبهکار را به همراه آورد. در واقع بیت‌کوین ابزاری برای پولشویی نیز به شمار می‌رود. یکی از دلایل افزایش شدید قیمت بیت کوین در سال‌های گذشته، هجوم تبهکاران بین‌المللی برای خرید بیت‌کوین در حجم زیادی بود.

۲. بیت کوین بانک‌ها را کاملا دور می‌زند

بیت کوین در یک شبکه همتا به همتا جابه‌جا می‌شود و نیازی به حضور بانک به عنوان واسطه نیست. همچنین کیف پول بیت کوین را نمی‌توان (همانند حساب‌های بانکی) بست یا راکد کرد و هیچ ارگانی نیز نمی‌تواند بر میزان موجودی کیف پول کاربران بیت‌کوین نظارت کند. هیچ سقف برداشت و واریزی برای کیف پول بیت‌کوین وجود ندارد. در واقع، هیچ کس به جز صاحب کیف پول بیت‌کوینی نمی‌تواند درباره نحوه مدیریت آن تصمیم‌گیری کند. بی‌تردید بانک‌ها به هیچ وجه از این قابلیت بیت کوین دل خوشی ندارند!

۳. بیت کوین تحولی در شیوه پس‌انداز و خرج کردن مردم ایجاد می‌کند

از زمان عرضه پول کاغذی (و البته در نهایت پول مجازی)، قدرت مالی در اختیار بانک‌ها بوده است. این بانک‌ها هستند که پول را منتشر کرده، پول‌هایمان را پس‌انداز کرده و به ازای خدمات واسطه‌ای از ما کارمزد می‌گیرند.

اگر دولتی نیاز به پول بیشتر داشته باشد، پول بیشتری چاپ می‌کند و یا سیاست‌های مالی متفاوتی را در پیش می‌گیرد. در این میان، برخی دولت‌ها هم هستند که پول بدون پشتوانه چاپ می‌کنند و در نتیجه سبب ایجاد تورم در جامعه می‌شوند. این تورم بی تردید به سود بانک‌ها و به ضرر مردم خواهد بود.

بیت‌کوین با هدف پس گرفتن این قدرت و بازگرداندن توان مدیریت ثروت به مردم طراحی شده است. به جای اینکه یک تکه کاغذ ارزش داشته باشد، یک بسته کد رایانه‌ای ارزشمند شمرده می‌شود.

۴. تراکنش‌های بیت کوینی برگشت‌ناپذیرند

شیوه‌های رایج پراخت (نظیر انتقال پول به صورت کارت به کارت یا از طریق چک) این قابلیت را دارند که از سوی بانک لغو شوند. اما تراکنش‌های صورت گرفته بیت‌کوینی برگشت ناپذیرند. همچنین هیچ بیمه‌ای برای پوشش خسارت کیف پول بیت‌کوینی وجود ندارد. اگر اطلاعات موجود بر روی هارددیسک (ذخیره سرد) و یا حتی گذرواژه کیف پول‌تان را از دست دهید، دسترسی به کیف پول و در نتیجه، موجودی آن برای همیشه از دست خواهد رفت