استاندارد حسابرسی اطلاع رسانی به ارکان راهبري

استاندارد حسابرسی اطلاع رسانی به ارکان راهبري)
دامنه کاربرد
1. استاندارد حسابرسی اطلاع رسانی به ارکان راهبري با تأکید بر اهمیت اطلاع رسانی دو سویه اثربخش در حسابرسی صورتهاي مالی، چارچوب کلی را در مورداطلاع رسانی حسابرس به ارکان راهبري را مطرح مینماید.

2. تعاریف
ارکان راهبري: شخص (اشخاص) یا سازمان (سازمانهاي) مسئول نظارت بر هدایت راهبردي و تعهدات مرتبط با
پاسخگویی واحد تجاري است. در اغلب واحدهاي تجاري منظور از این اصطلاح، هیئت مدیره است، لیکن بسته به ساختار
تشکیلاتی و حقوقی واحد تجاري، ممکن است شامل هیئت امنا، هیئت عامل یا سایر ارکان مشابه باشد.

ساختارهاي راهبري از یک واحد تجاري به واحد تجاري دیگر و از کشوري به کشور دیگر تفاوت دارد، و به عوامل مختلفی
از قبیل محیط قانونی و فرهنگی کشور و اندازه و ساختار مالکیت واحدهاي تجاري بستگی دارد. به عنوان مثال در برخی
کشورها ارکان راهبري مسئولیت اجرایی ندارند و از نظر قانونی از مدیران اجرایی مجزا است و در برخی موارد بعضی یا
همه ارکان راهبري در اداره واحد تجاري مسئولیت اجرایی دارند.

استاندارد حسابرسی اطلاع رسانی
مدیران اجرایی: شخص یا اشخاص داراي مسئولیت اجرایی در اداره عملیات واحد تجاري. اعضاي موظف هیئت مدیره و
مدیرعامل از مصادیق بارز مدیران اجرایی به شمار می روند.
نظارت ارکان راهبري بر مدیران اجرایی: شامل حصول اطمینان از این موضوع است که واحد تجاري براي قابلیت
اتکاي گزارشگري مالی، اثربخشی و کارایی عملیات و رعایت قوانین و مقررات مربوط، کنترلهاي داخلی مناسبی را
طراحی، اعمال و حفظ کرده است.

فرآیند و الزامات اطلاع رسانی3. اطلاع رسانی دو سویه اثربخش در موارد زیر حائز اهمیت است:الف) کمک به حسابرس و ارکان راهبري براي شناخت موضوعات مربوط به حسابرسی و ایجاد یک رابطه کاري سازنده،ب) کمک به حسابرس براي کسب اطلاعات مربوط به حسابرسی از ارکان راهبري و پ) کمک به ارکان راهبري برايانجام مسئولیتهاي خود در خصوص نظارت بر فرایندگزارشگري مالی، و در نتیجه کاهش خطرهاي تحریف با اهمیت صورتهاي مالی.

4. اطلاع رسانی حسابرس، از مدیران اجرایی در خصوص اطلاع رسانی موضوعات مرتبط با راهبري واحد تجاري به ارکان
راهبري، سلب مسئولیت نمی کند. به همین ترتیب، اطلاع رسانی مدیران اجرایی به ارکان راهبري در مورد موضوعاتی که
حسابرس ملزم به اطلاع رسانی آنهاست، از مسئولیت حسابرس براي اطلاع رسانی آنها نمی کاهد.

استاندارد حسابرسی اطلاع رسانی٢
5. در مواردي که تضاد منافع بین الزامات رازداري و الزامات اطلاع رسانی پیچیده باشد، حسابرس ممکن است استفاده از
خدمات مشاور حقوقی را مدنظر قرار دهد.

6. در خصوص اطلاع رسانی به ارکان راهبري، حسابرس اهداف زیر را مورد توجه قرار میدهد:
الف) اطلاع رسانی شفاف به ارکان راهبري درخصوص مسئولیتهاي حسابرس، ب) کسب اطلاعات مربوط به حسابرسی از
ارکان راهبري، پ) اطلاع رسانی به موقع یافته هاي حسابرسی به ارکان راهبري و ت) تقویت اطلاع رسانی دو سویه
اثربخش بین حسابرس و ارکان راهبري.

7. فرایند اطلاع رسانی با توجه به شرایط موجود، شامل اندازه و ساختار راهبري واحد تجاري، نحوه عمل ارکان راهبري، ودیدگاه حسابرس در مورد میزان اهمیت موضوعاتی که باید در مورد آنها اطلاع رسانی شود، متفاوت است.در برخی مواردممکن است تشخیص رکن راهبري براي اطلاع رسانی توسط حسابرس مشکل باشد. در چنین مواردي، حسابرسممکن است با صاحبکار مذاکره و توافق کند که به چه شخص یا اشخاصی باید اطلاع رسانی کند.

استاندارد حسابرسی اطلاع رسانی
8. حسابرس هنگام اطلاع رسانی به زیرمجموعه اي از ارکان راهبري ممکن است موضوعاتی نظیر موارد زیر را مورد توجه
قرار دهد:

مسئولیتهاي آن زیرمجموعه و رکن راهبري، ماهیت موضوعی که باید اطلاع رسانی شود، الزامات قانونی یا مقرراتی مربوط
و اینکه آیا آن زیرمجموعه اختیار انجام اقدام براساس اطلاعات دریافتی را دارد، و می تواند توضیحات و اطلاعات بیشتري
را که حسابرس نیاز دارد، فراهم آورد یا خیر.

9. اگر حسابرس به زیرمجموعه اي از ارکان راهبري (براي مثال، کمیته حسابرسی یا فرد دیگري) اطلاع رسانی نماید،باید مشخص کند که آیا اطلاع رسانی به ارکان راهبري نیز ضرورت دارد یا خیر. حسابرس ممکن است در قراردادحسابرسی تصریح کند که حق اطلاع رسانی مستقیم به رکن راهبري را حفظ می کند، مگر اینکه طبق قانون یا مقررات ازاین کار منع شده باشد.

استاندارد حسابرسی اطلاع رسانی
10 . حسابرس باید موضوعات زیر را به اطلاع ارکان راهبري برساند:
1) مسئولیت حسابرس در حسابرسی صورتهاي مالی شامل:
الف) حسابرس مسئول اظهارنظرنسبت به صورتهاي مالی است که توسط مدیران اجرایی با نظارت ارکان راهبري تهیه
شده است، و ب) حسابرسی صورتهاي مالی رافع مسئولیتهاي مدیران اجرایی یا ارکان راهبري نیست.
2) یافته هاي عمده حسابرسی شامل:

الف) دیدگاه هاي حسابرس درباره جنبه هاي کیفی عمده عملیات حسابداري واحد تجاري، ب) مشکلات عمده ایجاد شدهدر جریان حسابرسی، پ) موضوعات عمده حاصل از حسابرسی که در مورد آنها با مدیران اجرایی مذاکره یا مکاتبه شده
٣
است، ت) تأییدیه مدیران مورد درخواست حسابرس، و ث) سایر موضوعات که بر اساس قضاوت حرفه اي حسابرس، مهم
محسوب می شود.
11 . در مورد شرکتهاي ثبت شده در بورس، حسابرس باید یادداشتی مبنی بر اینکه تیم حسابرسی، الزامات اخلاقی مربوط
به استقلال را رعایت کرده اند و همچنین موارد زیر را به اطلاع ارکان راهبري برساند:

الف) همه روابط و سایر موضوعات بین مؤسسه حسابرسی، مؤسسات حسابرسی شبکه اي، و واحد تجاري که بنا به قضاوت
حرفه اي حسابرس می توان انتظار معقولی داشت که بر استقلال اثرگذار باشد، و
ب) روشهایی که براي حذف تهدیدهاي مشخص شده در مورد استقلال یا کاهش آنها به سطح قابل قبول بکارگرفته شده
است.

12 . چنانچه به قضاوت حرفه اي حسابرس، اطلاع رسانی شفاهی به ارکان راهبري کافی نباشد، حسابرس باید یافته هاي
عمده حاصل از حسابرسی را به صورت کتبی به ارکان راهبري اطلاع دهد. باید توجه داشت هرگاه اطلاع رسانی، به طور
شفاهی انجام شود، حسابرس باید آن موضوعات، زمان اطلاع رسانی، و مخاطبان اطلاع رسانی را مستند کند. در مواردي که
موضوعات به صورت کتبی اطلاع رسانی شده است، حسابرس باید نسخه اي از آن را به عنوان بخشی از مستندات
حسابرسی نگهداري کند.

13 . شکل اطلاع رسانی (براي نمونه اطلاع رسانی کتبی یا شفاهی و میزان تفصیل یا تلخیص در اطلاع رسانی) علاوه بر
اهمیت یک موضوع خاص، ممکن است تحت تاثیر عواملی نظیر موارد زیر قرار گیرد:

الف) اینکه آیا موضوع به طور رضایت بخشی حل و فصل شده است یا خیر، ب) اینکه آیا مدیران اجرایی قبلاً موضوع را
گزارش کرده اند یا خیر، پ) اندازه، ساختار عملیاتی، محیط کنترلی، و ساختار قانونی واحد تجاري، ت) اینکه آیا حسابرس
صورتهاي مالی با مقاصد عمومی آن واحد را نیز حسابرسی می کند یا خیر، ث) الزامات قانونی، ج) انتظارات ارکان
راهبري، چ) میزان تماس و گفتگویی که حسابرس با ارکان راهبري داشته است و ح) اینکه آیا تغییرات عمده اي در
ترکیب ارکان راهبري وجود داشته است یا خیر.

14 . به منظور کسب پشتوانه براي ارزیابی اطلاع رسانی دو سویه بین حسابرس و ارکان راهبري، طراحی روشهاي خاص
توسط حسابرس ضرورت ندارد، بلکه این ارزیابی ممکن است مبتنی بر شواهد حاصل از اجراي روشهاي حسابرسی براي
مقاصد دیگر باشد. هرگاه حسابرس به این نتیجه برسد که این اطلاع رسانی کافی نمی باشد، حسابرس باید اثر آن را بر
ارزیابی خود از خطرهاي تحریف بااهمیت و امکان کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب تعیین کند، و براساس آن
اقدامات مناسبی نظیر موارد زیر را انجام دهد:

الف) تعدیل اظهارنظر به دلیل وجود محدودیت در دامنه رسیدگی، ب) استفاده از مشاور حقوقی در مورد پیامد
راه کارهاي مختلف، پ) اطلاع رسانی به اشخاص ثالث یا مرجع ذیصلاح بالاتردر ساختار راهبري و ت) کناره گیري از کاردر
صورتی که بر اساس قوانین یا مقررات مربوط ممکن باشد.

استاندارد حسابرسی اطلاع رسانی
15 . هنگام اطلاع رسانی به ارکان راهبري درباره کلیات دامنه و برنامه زمانبندي کار حسابرسی باید مراقبت لازم به عمل
آید، به گونه اي که لطمه اي به اثربخشی حسابرسی وارد نشود، به خصوص در مواردي که برخی یا همه اعضاي ارکان
راهبري مسئولیت اجرایی دارند.

16 . زمانبندي مناسب براي اطلاع رسانی به شرایط کار حسابرسی بستگی دارد. شرایط مربوط شامل ماهیت و اهمیت
موضوع، و اقدامی است که انتظار می رود توسط ارکان راهبري در این خصوص انجام شود. براي مثال:
اطلاع رسانی در مورد موضوعات برنامه ریزي غالباً در مراحل اولیه کار انجام می شود،

در صورتی که ارکان راهبري قادر باشند به حسابرس در حل مشکل عمده ایجاد شده در جریان حسابرسی کمک کنند یا
احتمال رود این مشکل منجر به اظهارنظر تعدیل شده شود، حسابرس باید در اولین فرصت آن را گزارش کند. به همین
ترتیب، حسابرس ممکن است به محض تشخیص ضعفهاي بااهمیت در کنترلهاي داخلی، آنها را به طور شفاهی به اطلاع
ارکان راهبري برساند،

اطلاع رسانی در مورد استقلال ممکن است هنگامی مناسب باشد که قضاوتهاي قابل ملاحظه اي در مورد عوامل تهدید
کننده استقلال و تدابیر ایمنی مربوط انجام شده باشد.
در صورت انجام حسابرسی همزمان صورتهاي مالی با مقاصد عمومی و مقاصد خاص ، ممکن است بهتر باشد که
زمانبندي اطلاع رسانی هماهنگ شود.

17 . اگر چه اطلاع رسانی به ارکان راهبري ممکن است در تعیین دامنه و زمانبندي کار حسابرسی به حسابرس کمک
کند، لیکن مسئولیت حسابرس را در تدوین طرح کلی حسابرسی و برنامه حسابرسی، شامل ماهیت، زمانبندي و میزان
روشهاي لازم براي کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب، تغییر نمی دهد.

18 . حسابرس ممکن است از موضوعات تکمیلی آگاه شود که لزوماً به نظارت بر فرایند گزارشگري مالی مربوط نباشد، اما
به احتمال زیاد به مسئولیت ارکان راهبري در نظارت بر هدایت راهبردي واحد تجاري یا تعهدات واحد تجاري در ارتباط
با پاسخگویی، مربوط باشد. براي تصمیم گیري درباره اطلاع رسانی موضوعات تکمیلی به ارکان راهبري، حسابرس ممکن
است ابتدا با سطح مناسبی از مدیران اجرایی درخصوص موضوعاتی از این نوع که وي از آنها مطلع شده است، مذاکره
کند، مگر اینکه انجام چنین کاري در آن شرایط مناسب نباشد.

ملاحظات خاص واحدهاي تجاري کوچک
19 در حسابرسی واحدهاي تجاري کوچک، حسابرس ممکن است براي اطلاع رسانی به ارکان راهبري از ساختاري
ساده تر نسبت به واحدهاي تجاري بزرگتر یا شرکتهاي پذیرفته شده در بورس، استفاده کند.