یافته های حسابرسان
یافته های حسابرسان خود را با خطرهای مشخص ربط میدهند. پنج نوع خطر عمومی وجود دارد که حسابرسان به آن میپردازند و این خطرها مستقیماً به هدفهای سیستم کنترل داخلی مربوط میشود. سیستم کنترل داخلی به وجود میاید تا این خطرها را کنترل کند. انواع کنترلهای داخلی ـ پیشگیرانه، یابنده، اصلاحی، دستوری و جبرانی و شیوههای گوناگون کنترل داخلی را به خاطر بیاورید (به فصل 2 مراجعه کنید). یافته های حسابرسان
انواع و شیوههای گوناگون کنترل داخلی مربوط به خطرهای پنجگانه زیر را آزمونهای گسترده میآزماید:
قابلیت اعتماد و جامعیت اطلاعات، پایین است.
سیاستها، برنامهها، روشها، قوانین و مقررات به طور کافی رعایت نمیشود.
عملیات، مقرون به صرفه نیست و کارامد نمیباشد.
از داراییها بطور کافی حفاظت نمیشود.
- قسمت مورد رسیدگی، دستیابی به هدفها و آرمانهای سازمانی را به مخاطره میاندازد.
مثال: باید بهترین راه برای توصیف آزمونهای گسترده در فرایند حسابرسی، تجزیه و تحلیل یک مورد خاص باشد.
فرض کنید شرکت نسترن دشت اقدام به تحصیل یک شرکت کوچک به نام نرگس کرده است که صاحب یک باغ میوه و سبزی، یک گاوداری و دو مزرعه پرورش گوسپند میباشد. این مزارع در جاهای مختلف استان قرار دارند. مدیریت شرکت نسترن دشت از حسابرسان داخلی خود میخواهد کنترلهای داخلی شرکت نرگس را مورد رسیدگی قرار دهند تا بتوانند نیازهای مدیریتی آن را بهتر درک کنند و در صورت لزوم، آن را بهبود بخشند. حسابرسان داخلی، بررسی مقدماتی و بررسی سیستم کنترل داخلی را انجام میدهند. شکل 1-8، رئوس برخی از نتایج احصل از اجرای مراحل حسابرسی را نشان میدهد. یافته های حسابرسان
حسابرسان داخلی پس از مطالعه نتایج حاصل از اجرای بررسی مقدماتی و بررسی سیستم کنترل داخلی نسبت به گسترش روشهای حسابرسی خود تصمیم گیری میکنند. برخی از این نتایج با توجه به سطح خطر و کیفیت شواهد گرداوری شده، به آزمونهای گسترده خواهد انجامید و برخی دیگر خیر. در مثال شکل 1-8 پس از هر مورد بررسی مقدماتی و بررسی سیتم کنترل داخلی توضیحاتی درباره روشهای آزمون گسترده ارائه شده است. نکته جالب توجه رابطه مستقیم بین نتایج اولیه و هر گونه آزمون گسترده است. بخش بعدی این فصل به شیوه تدوین روشهای آزمون گسترده برای نتایج اولیه میپردازد.
تدوین برنامه حسابرسی برای آزمونهای گسترده: اطلاعات بدست آمده از حسابرسی شرکت نرگس (موضوع شکل 1-8) ما را در تدوین برنامههای حسابرسی لازم برای آزمونهای گسترده یاری میدهد. این شیوه اساساً مراحل منطقی را از نتایج اولیه تا انتخاب آزمونهای گسترده حسابرسی به شکل یک جدول رئوس مطالب درمیآورد. این جدول همانند ماتریس کنترلهای داخلی و شامل مراحل پنجگانه زیر است. به پیشرفت منطقی از مرحله نخست تا آخر توجه کنید. حسابرسان باید:
1- نتایج بررسی مقدماتی و بررسی سیستم کنترل داخلی را تعیین کنند.2- هر گونه خطری را تعیین کنند که این نتایج نشان میدهد.3- کنترلهایی را تعیین کنند که به بهترین وجه این خطر را کنترل میکند.4- تعیین کنند که برای ارزیابی کارایی و اثربخشی کنترلها به چه شواهد دیگری نیاز دارند. یافته های حسابرسان
5- برای بدست آوردن شواهد اضافی مورد نیاز خود آزمونها را انتخاب کنند. یافته های حسابرسان
ستونهای جدول شکل 2-8 با این مراحل پنجگانه تدوین روشهای آزمون گسترده متناظر است. سه ستون اول از سمت راست متناظر اطلاعاتی است که برای تدوین ماتریسهای کنترلهای داخلی تهیه شده است. دو ستون آخر ویژه تدوین روشهای آزمون گسترده میباشد. در واقع این دو ستون آخری را به سادگی میتوان به ماتریس کنترلهای داخلی افزود. سه موردی که در شکل 2-8 آمده از توضیحات حسابرسی مندرج در شکل 1-8 گرفته شده است.
تدوین روشهای آزمون گسترده
نتایج بررسی مقدماتی و بررسی سیستم کنترل داخلی | خطرهای آشکار شده از نتایج | کنترلهای مناسب برای مدیریت خطرهای آشکار شده | شواهد لازم برای آزمون کنترلها | روشهای آزمون گسترده |
عدم تمایل شدید مدیر امور مالی به آزمون دقیق کنترلهای مالی توسط حسابرسان تهیه صورت مغایرات بانک بطور نامرتب بالا بودن موجودی گوسپندان | رعایت سیاستهای حسابداری و روشهای خوب و کیفیت اطلاعات حسابداریاحتمال از دست رفتن داراییها (وجوه نقد)بیش از واقع بودن موجودیها و سود شیوههای نامناسب ارزشیابی موجودیها و زیانهای ناشی از بیش از واقع بودن موجودیها | مستندات رعایت، نظارت و سرپرستی موثر، و نگهداری مدارک حسابداریتفکیک وظایف مربوط به حسابداری وجوه نقد و اداره امور آن و تهیه به موقع و ماهانه صورتهای مغایرات بانک.استانداردهای عملکرد و نظارت و بررسی | شواهد مربوط به مستندات رعایت و شواهد مربوط به نظارت موثر و مدارک حسابداریشرح وظایف مربوط به حسابداری وجوه نقد و اداره آمور آنشواهد مربوط به مغایرت گیریهای به موقع کامل و دقیق و حصول اطمینان مجدد از مدیریت درست و مناسب وجوه نقدشواهد مربوط به استانداردهای عملکرد موجودشواهد حاکی از بررسی و نظارت بر مدیرتی عملیات مزارع گوسپند توسط مدیریت شرکت و متوسطهای صنعت و سطوح توصیه شده برای موجودیها | آزمون مستندات مربوط به استفاده از روشهای خوب کنترل داخلی و آزمون ثبتهای حسابداری و مانده حسابها به منظور تشخیص میزان دقت و درستی و مناسب بودن آن. به شواهد جدیدی درباره وظایف نیاز نیست اطلات پرسشنامه کنترلهای داخلی باید کافی باشد و دو تا از آخرین صورتهای مغایرات بانک را بازبینی کنید.متوسطهای صنعت سطوح توصیه شده موجودیها، استانداردهای عملکرد و سطوح موجودیها را مقایسه کنید و مستندات مربوط به بررسی و نظارت را رسیدگی کنید در غیر این صورت وجود و اعمال چنین نظارتی را اثبات کنید. |
یک چنین جدولی سبب میشود برای تدوین برنامه روشهای گسترده، یک برخورد منظم و سیستماتیک به وجود آید. حسابرسان با تدوین روشهای آزمون گسترده از طریق بهرهگیری از این شیوه ناگزیر میشوند هر یک از نتایج اولیه را مورد توجه قرار دهند و آزمون حسابرسی خاصی را بطور سنجیده انتخاب کنند که بهترین اطلاعات مربوط به خطر و عوامل اصلی مرتبط با آن را تامین نماید. یافته های حسابرسان
این شیوه نمیتواند جایگزین آموزش و قضاوت پخته تلقی شود. بلکه، قدرت تصمیمگیری حسابرسان را بالا میبرد.