ارزش انواع نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

حسابرسی مالیاتی اعتبار اسنادی

ارزش انواع نمونه­ گیری ها در حسابرسی مالیاتی 

1- نمونه­ گیری غیرآماری

نمونه­ گیری قضاوتی یا تشخیصی، انتخاب ذهنی اقلامی است که باید آزمون شوند. در این حالت، نمونه قابل تعمیم به کل جامعه آماری نمی­باشد و اقلام آن بدون توجه به محدودیت آماری در مورد اندازه، نمونه،‌روش انتخاب و ارزیابی نتایج، انتخاب می­شوند و معیار انتخاب،‌قضاوت ذهنی حسابرسی می­باشد.

 

در مواردی که حسابرسی نیازی به پیش­بینی درباره کل جامعه آماری بر اساس نمونه ندارد این روش، روش مناسبی است این روش نیاز به تجربه زیاد و هوش و ذکاوت ذاتی حسابرس دارد و در مورد مؤسساتی به کار می­رود که کار آنها دائماً در تغییر است و سفارش گوناگون بدون داشتن خط تولید دریافت می­نمایند و یا اینکه پراکندگی کار آنها زیاد است در حالت فوق نمونه پس از بازرسی، مشاهده و پرسش و تعیین نقاط ضعف کنترلهای داخلی هر قسمت، تعیین می­شود.نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

 

در حسابرسی، انتخاب نمونه و همچنین تفسیر نتایج تا حد زیادی به قضاوت حسابرسی بستگی دارد. برای اینکه اثرات منفی ناشی از قضاوت ذهنی در حسابرسی حداقل گردد، باید تا حد امکان از روشهای عینی و علمی برای طرح یک آزمون و ارزیابی نتایج آن استفاده کرد. روش نمونه­گیری هنگامی عینی و عملی خواهد بود،‌چنانچه آزمون مربوط وسیله حسابرسان متفاوتی طرح و برنامه­ریزی شود، نتایج مشابهی ارائه نمایند.

2- نمونه­گیری آماری

ویژگی مهم روش نمونه­گیری آماری تعمیم نتایج نمونه به کل جامعه آماری با قابلیت اعتماد معینی می­باشد و حسابرسان غالباً تنها با اتکاء به نتایج یک نمونه تصمیم­گیری نکرده، بلکه بررسی­های دیگری نیز برای ارزیابی وضعیت مدارک و اثر آنها د رصحت صورتهای مالی انجام می­دهند.

انواع نمونه­گیری آماری

الف) نمونه­ گیری قطعه­ای
در استفاده از سیستم نمونه­ گیری قطعه­ای در حسابرسی کلیه معاملاتی که در یک زمان معین انجام گرفته یا کلیه حسابهایی که تحت یکی از حروف الفبا طبقه­بندی شده است مورد رسیدگی آزمایشی قرار می­گیرد.

ب) نمونه­گیری تصادفی

در روش نمونه­گیری تصادفی کلیه اقلام جامعه آماری دارای شانس مساوی برای انتخاب­شدن به عنوان نمونه می­باشند طبق این روش اگر حسابرس بخواهد از ۲000 فاکتور تعداد 100 عدد را مورد بررسی قرار دهد،‌ساده­ترین راه این است که از هر ۲۰ فاکتور یکی را جهت بررسی در نظر بگیرد.نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

ج) نمونه گیری تصادفی با طبقه­بندی

در نمونه­گیری تصادفی با طبقه­بندی ابتدا جامعه آماری به طبقات و گروههای فرعی تقسیم و سپس نمونه­ها به طور تصادفی از هر یک از طبقات و گروهها انتخاب می­شود در این روش بیشتر اسناد و مدارک بر حسب مبلغ طبقه­بندی می­شوند. مثلاً مبلغ بین 100.000 تا 200.000 ریال را در طبقه الف و مبالغ بین ۲00.000 تا 500.000 ریال را در طبقه ب و … قرار داده و سپس از هر طبقه با توجه به اهمیت مبالغ تعدادی به عنوان نمونه انتخاب می­شود.نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

مراحل اساسی نمونه­گیری

اندازه و حجم نمونه باید طوری انتخاب شود که دو معیار مهم و مرتبط صحت آماری، یعنی دقت (در تعیین مشخصات و صفات نمونه­ها) و اعتماد (از نظر نزدیکی و تشابه نمونه­ها با مشخصات جامعه) را به اندازه  لازم و کافی رعایت نمود. رابطه بین دقت (p) و اعتماد (R) را می­توان به شکل زیر نشان داد.اشتباه استاندارد × ضریب اعتماد = دقت

P=R×SE

P(PRECISION), R(RELIABILITY), SE (STANDARD ERROR)‌

اشتباه استاندارد نشان­دهنده اشتباه حاصل از نمونه­گیری است و عبارتست از تفاوت بین مشخصات تخمینی نمونه و مشخصات واقعی جامعه آماری که صرفاً در اثر اشکالات نمونه­های تصادفی ایجاد می­شود. بنابراین هر چه اندازه نمونه بیشتر باشد اشتباه کمتر است. اگر اندازه نمونه مساوی کل جامعه باشد اشتباهی رخ نمی­دهد و علاوه بر آن اندازه نمونه بستگی به پراکندگی و تنوع اقلام تشکیل­دهنده جامعه آماری دارد،‌یعنی هر چه پراکندگی و تنوع جامعه آماری بیشتر باشد تعداد نمونه­های انتخابی باید بیشتر باشد.

انحراف استاندارد = SD(S-DEVIATION)

انحراف استاندارد به دو عامل پراکندگی و تنوع اقلام تشکیل­دهنده جامعه آماری بستگی دارد.

اگر همه ارزشهای اعضای جامعه یکسان و مساوی و میانگین باشد،‌ تنوع جمعیت و در نتیجه اشتباه وجود ندارد. میانگین یک جامعه آماری مساوی است با جمع کل مقادیر تمامی مشاهدات تقسیم بر تعداد اعضای آن.

انتخاب نمونه یا نمونه­ گیری

در تهیه طرح نمونه­گیری، حسابرس باید سطح مطلوب دقت (p) و اعتماد (R) را تعیین کند و سپس از طریق حل معادله زیر تعداد یا اندازه نمونه را معلوم کند.

تعداد نمونه = N‌

ی

سطح دقت و اعتماد بستگی به کنترلهای داخلی دارد که حسابرس از طریق بازرسی، پرسش و جمع­آوری اطلاعات و مدارک و تجزیه و تحلیل آنها با توجه به فنون حسابرسی به دست می­آورد.

اگر حسابرسی سابقه قبلی داشته باشد، حسابرس از تجربه قبلی خود برای تعیین انحراف استاندارد می­تواند استفاده کند. در صورتی که انحراف استاندارد معلوم نباشد (حسابرسی برای اولین بار) می­توان یک نمونه کوچک مثلاً به اندازه ۳۰ تا ۵۰ قلم انتخاب و انحراف استاندارد آن را محاسبه نمود و سپس از این انحراف استاندارد باری محاسبه اندازه نمونه (N) استفاده کرد.

انجام حسابرسی مناسب

حسابرس با بازرسی،‌مشاهده و پرسش و جمع­آوری اطلاعات و مدارک و تکمیل پرسشنامه کنترل­های داخلی،‌ابتدا کنترل داخلی مؤسسه مورد رسیدگی را ارزیابی و سپس مناسب­ترین روشی را که با وضعیت مؤسسه مطابقت دارد جهت انجام عملیات حسابرسی انتخاب می­نماید.نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

ارزیابی و اندازه­گیری نتایج حاصله از نمونه

حسابرس در این مرحله باید، دقت و اعتماد نمونه را محاسبه نماید. هر چه سیستم­ کنترل­های داخلی کاملتر باشد به معیار اعتماد و در نتیجه نمونه بزرگتر نیاز کمتری خواهد بود. در مورد اعتماد هر چه اثربخشی سیستم کنترلها داخلی زیادتر باشد، می­توان ضریب قابلیت اعتماد را کمتر و کوچکتر کرد. بنابراین اعتماد عینی حسابرس نسبت به نمونه آماری،‌ با اعتماد ذهنی او نسبت به کنترلهای داخلی و سایر شواهد و مدارک تحلیلی، ترکیب می­شود.نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

مشخصات نمونه و جامعه

اگر جامعه همگن (هم­جنس) نباشد باید آن را طبقه­بندی کرد. طبقه­بندی عبارت است از تقسیم جامعه آماری به جامعه­های کوچکتر و مستقل، که هر یک در محدوده خود از همگنی و هم­جنسی برخوردار باشد.

بنابراین برای آنکه مشخصات نمونه انتخابی از نظر تشابه و نزدیکی با مشخصات جامعه یکی باشد باید دارای شرایط زیر باشد.نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

الف) نمونه باید از کل جامعه انتخاب شود.

ب) جامعه­ای که نمونه از آن انتخاب می­شود باید همگن یا هم­جنس باشد.

ج) مشخصات و صفات نمونه از نظر نزدیکی و تشابه با مشخصات کلی جامعه مطابقت داشته باشد.

خلاصه قواعد نمونه­ گیری

به منظور تأکید اهمیت استفاده از نمونه­گیری در حسابرسی نکاتی که در فوق مورد بحث قرار گرفت به صوتر قواعدی به شرح زیر خلاصه می­شود.نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

۱- حدود رسیدگی آزمایشی به تعداد نمونه­های انتخابی، بستگی به چگونگی سیستم کنترلهای داخلی دارد.

۲- نمونه­ها بایستی نماینده جامعه­ای باشند که از آن انتخاب شده­اند. فقط در این صورت است که مشخصات نمونه­ها می­تواند معرف وضع کلی جامعه آماری باشد.

۳- حسابرس می­تواند با انتخاب معاملاتی با مبالغ بزرگ به عنوان نمونه، در مدت نسبتاً کوتاهی صورتهای مالی را رسیدگی نماید. گرچه این نوع نمونه­ها نماینده صحیحی از جامعه نمی­باشند.نمونه­ گیری در حسابرسی مالیاتی

۴- در مواردی که صورتحسابها به طور آزمایشی رسیدگی شده است،‌کشف تقلباتی که به ندرت واقع می­شود، حتمی نیست ولی تقلباتی که به طور مداوم انجام می­گیرد نمایان خواهد شد.

5- چون رسیدگی از طریق نمونه­گیری،‌صرفه­جویی­هایی در وقت و هزینه حسابرسی در بر دارد این روش در مؤسسات بزرگ تنها راه عملی می­باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای مورد نیاز با * مشخص شده است

نوشتن دیدگاه

درخواست مشاوره و استعلام هزینه
آرمان پرداز را در نقشه بیابید ...