مالیات و انواع آن

مالیات به زبان ساده وجوهی است که دولت برای تامین هزینه های خود از اشخاص دریافت میکند، به بیان دیگر مبلغی است که دولت بر اساس قانون و به منظور عمومی حکومت و تامین مخارج عامه از اشخاص ، شرکتها و موسسات دریافت میکند .تقسیم بندی مالیاتها به مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم عمده ترین نوع طبقه بندی در آمارهای دولتی در سطح بین المللی است که مالیات مستقیم دامنه وسیع تری نسبت به مالیات غیر مستقیم دارد. در ساختار بودجه کشور ما نیز درآمدهای مالیاتی در طبقه بندی به دو گروه یاد شده تقسیم میشود .

گروه اول مالیاتهای مستقیم

مالیاتهایی هستند که دولت به طور مستقیم بر دارایی و درآمدهای افراد وضع میکند  و بر اساس قانون ، مالیاتهای مستقیم دارای دو بخش اصلی مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد میباشد .

الف)مالیات بر دارایی:این نوع مالیات از محل اموال و دارایی های اشخاص وصول میشود و شامل موارد زیر است :

مالیات بر  ارث

مالیاتی است که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی بر اموال باقی مانده متوفی طبق قانون تعلق میگیرد (ماده 17ماده 39ق.م.م)

حق تمبر

نوعی مالیات مستقیم که از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد ، اوراق و مدارک به منظور رسمیت بخشیدن یا لازم الجرا نمودن آنها،از مودی گرفته میشود . برای نمونه حق تمبری که از هر برگ چک که از طرف بانکها چاپ و به مصرف کنندگان ارائه میشود یا از کارنامه و گواهینامه دانش آموزان دوره ابتدایی  ، راهنمایی و متوسطه و همچنین حق تمبری که بابت ثبت افزایش سرمایه اخذ میشود نمونه هایی از این مالیات می باشد.(ماده 44الی 51ق.م.م)

ب)-مالیات بر درآمد :این مالیات همان گونه که از نامش پیداست از درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی وصول میشود و به موجب قانون مالیاتهای مستقیم به شرح ذیل تقسیم بندی میگردد:

مالیات بر درآمد املاک:درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از واگذاری حقوق خود نسبت  به املاک واقع در ایران پس از کسر معافیت های مقرر این قانون مشمول مالیات بر درآمد املاک می باشد .(ماده 52 الی 80ق.م.م)

مالیات بر درآمد کشاورزی :درآمد حاصل از کلیه فعالیت های کشاورزی ، دامپروری ، دامداری ، پرورش ماهی و زنبور عسل  پرورش طیور،صیادی و ماهی گیری ، نوغان داری ، احیای مراتع و جنگلها ، باغات اشجار از هر قبیل و نخلیات از پرداخت مالیات معاف میباشد .

مالیات بر درآمد حقوق :درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگر (اعم از حقیقی و حقوقی ) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران بر حسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیر نقد تحصیل میکند مشمول مالیات بر درآمد حقوق است .(ماده 82 الی 92ق.م.م)

مالیات بر درآمد مشاغل :درآمدی که شخص حقیقی از طریق اشتغال یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل های قانون مالیات های مستقیم در ایران تحصیل کند پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون مالیات های مستقیم مالیات بر درآمد مشاغل میباشد .(ماده 93 الی 103 ق . م .م)

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی :جمع درآمد شرکتها و درآمد ناشی از فعالیت های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل میشود ، پس از وضع زیان های حاصل از منابع غیر معاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق  مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه می باشد ، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (25%)خواهند بود . (ماده 105 الی 118ق.م.م)

مالیات بر درآمد اتفاقی :درآمد نقدی یا غیر نقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض و یا از طریق  معاملات و یا به عنوان جایزه یاهر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل مینماید مشمول مالیات اتفاقی خواهد بود .(ماده 119 الی 128ق.م.م)