بسمه تعالي
در اجراي مقررات ماده 149 اصلاحي قانون مالياتهاي مستقيم مصوب 31/ /04 1394 و بنـا بـه
پيشنهاد شماره 16199/200 مورخ /11/ 10 1395 سازمان امور مالياتي كشور، مقررات و ضـوابط
اجرايي مربوط به هزينه استهلاك دارايي ها و هزينـه هـاي تأسـيس در 21 مـاده و 4 تبصـره
(به شرح ذيل ، ) به انضمام جداول دارايي هاي استهلاك پذير در قالـب 25 گـروه و 13 صـفحه
(به شرح پيوست اين مجموعه )به تصويب وزير امور اقتصادي و دارايي رسيد .
ماده -1 تعاريف و مفاهيم :
الف-استهلاك: تخصيص نظام مند (سيستماتيك) مبلغ استهلاك پذير يك دارايي طي عمر مفيد آن.
ب-مبلغ استهلاك پذير: بهاي تمام شده دارايي يا ساير مبالغ جايگزين پس از كسر ارزش باقيمانده آن.
ج- عمر مفيد: مدت زماني كه پس از شروع بهره برداري دارايي، طبق جـداول اسـتهلاكات مبنـاي محاسـبه اسـتهلاك قـرار
مي گيرد.ماده 149 اصلاحي قانون مالياتهاي مستقيم
-د بهاي تمام شده: مبلغ وجه نقد يا معادل نقد پرداختي و يـا ارزش منصــفانه ســاير مابــه ازا ء هــايي كــه جهـت تحصـيل
يك دارايي در زمان تحصيل يا ساخت آن واگذار شـده اسـت و در صـورت مصـداق مبلغـي كـه بـر اسـاس الزامـات خـاص
استانداردهاي حسابداري (مانند مخارج تأمين مالي، تفاوت تسعير بدهي هاي ارزي مربـوط بـه تحصـيل و سـاخت دارايـي هـا،
ناشي از كاهش ارزش ريال) به آن دارايي تخصيص مي يابد.
هـ -ارزش منصفانه: مبلغي است كه خريداري مطلع و مايل و فروشنده اي مطلع و مايـل مـي تواننـد در معاملـه اي حقيقـي و
در شرايط عادي، يك دارايي را در ازاي مبلغ مزبور با يكديگر مبادله كنند.
-و ارزش دفتري: بهاي تمام شده دارايي پس از كسر استهلاك انباشته آن
-ز ارزش باقيمانده: مبلغ برآوردي كه واحد تجاري در حـال حاضـر مـي توانـد از واگـذاري دارايـي پـس از كسـر مخـارج
برآوردي واگذاري بدست آورد، با اين فرض كه دارايـي در وضـعيت متصـور در پايـان عمـر مفيـد باشـد (در محاسـبه مبلـغ
استهلاك پذير دارايي در اجراي اين ضوابط، ارزش باقيمانده صفر در نظر گرفته مي ش ).ود
ح-هزينه تأسيس: منظور از هزينه هاي تأسيس مخارج حقوقي براي تهيه اساسنامه و شركت نامه، حق مشاوره و مخارج ثبت
مي باشد.
ط-دارايي ثابت مشهود: به دارايي اطلاق مي شود كـه بـه منظـور اسـتفاده در توليـد يـا عرضـه كالاهـا يـا خـدمات، اجـاره
به ديگران يا براي مقاصد اداري نگهداري مي شود و انتظار مي رود بيش از يك دوره مالي مورد استفاده قرار گيرد.
ي-دارايي نامشهود: يك دارايي قابل تشخيص غير پولي و فاقد ماهيت عيني ( دارايي نامشهود با عمر مفيد نامحدود به لحاظ
مالياتي قابل استهلاك نمي باشد)
ماده 149 اصلاحي قانون مالياتهاي مستقيم
ك- تعمير اساسي: مخارج تغيير دارايي ثابت كه موجب بهبود وضعيت دارايي (اعم از افزايش عمر مفيـد، افـزايش ظرفيـت
توليد، بهبود كيفيت محصول و كاهش مخارج عملياتي) در مقايسه با وضعيت قبل از انجام تعمير گردد.
ل- تاريخ شروع بهره برداري: تاريخ مندرج در پروانه بهره برداري يا بهره برداري عملي حسب مورد خواهد بود.
ماده -2 درمورد دارائيهايي كه از طريق معاوضه تحصيل ميشوند، ارزش منصفانه آن دارايي و يا دارائي هاي مشابه آن مأخـذ
محاسبه استهلاك مي باشد. چنانچـه ارزش منصـفانه دارايـي تح صـيل يـا واگـذار شـده قابـل انـدازه گيـري يـا محاسـبه نباشـد
ارزش دفتري دارايي واگذار شده با احتساب سرك دريافتي يا پرداختي مأخذ محاسبه استهلاك قرار ميگيرد.
ماده -3 مخارج مربوط به تعمير اساسي دارايي در زمـان انجـام هزينـه بـه ارزش دفتـري دارايـي اضـافه و در طـول باقيمانـده
عمر مفيد دارايي، قابل استهلاك خواهد بود. مخارج مربوط به تعمير اساسي دارايي هاي ثابـت كـه پـس از پايـان عمـر مفيـد
دارايي انجام مي شود، در سال انجام مخارج ، قابل استهلاك است.
تبصره – در مورد صنايعي كه به طور دورهاي انجام عمليات اورهال (بازرسي عمـده ) ضـرورت دارد ( اعـم از اينكـه عمليـات
اورهال طي عمر مفيد يا پس از پايان عمر مفيـد دارايـي صـورت پـذيرد )، چنانچـ ه طـول دوره تكـرار اقـدامات فـوق بـيش از
يك سال باشد، مخارج انجام شده به طور جداگانه ثبت و طي دوره منتهي به اورهال بعدي مستهلك ميگردد .
ماده -4 تفاوتهاي تسعير بدهيهاي ارزي مربوط به تحصيل و ساخت دارايـي هـا، ناشـي از كـاهش ارزش ريـال بـا رعايـت
استانداردهاي حسابداري از دوره مالي شناسايي آن ، مطابق ضوابط و جداول پيوست اين مجموعه مستهلك مي گردد.
ماده -5 چنانچه بهاي تمام شده برخي از اجزاي يك دارايي ثابـت مشـهود در مقايسـه بـا كـل بهـاي تمـام شـده آن دارايـي،
با اهميت و عمرمفيد آن متفاوت از دارايي مورد نظر بوده و بهاي آن جزء حداقل 20 درصـد بهـاي تمـام شـده دارايـي باشـد،
جزء مذكور بر مبناي حداقل تا نصـف عمـر مفيـد و يـا حـداكثر تـا دو برابـر نـرخ اسـتهلاك دارايـي مزبـور قابـل اسـتهلاك
خواهد بود. در اين صورت بهاي تمام شده دارايي و اجزاي با اهميت آن بايد بصورت جداگانه ثبت گردد.
ماده 6 -مبداء محاسبه استهلاك دارايي ها از ابتداي ماه بعد از بهره برداري مي باشد.
تبصــره- موسســات مــي تواننــد در مــوارد غيرفعــال و يــا بلااســتفاده مانــدن موقــت دارايــي بــيش از شــش مــاه متــوالي
در يـك دوره مـالي، هزينـه اسـتهلاك دارايـي مزبـور در مـدت بلااسـتفاده مانـدن را بـه ميـزان 30 درصـد محاسـبه نماينـد.
در اين صورت چنانچه محاسبه استهلاك برحسب مدت باشد،70 %مدت زماني كه دارايي مورد اسـتفاده قـرار نگرفتـه اسـت ،
به باقي مانده مدت تعيين شده براي استهلاك دارايي در اين جدول اضافه خواهد شد. حكم اين تبصره در مورد سـاختمانها و
تأسيسات ساختماني و دارايي هاي نامشهود با عمر مفيد معين جاري نمي باشد.
ماده -7 هزينه هاي تأسيس، در سال تأسيس به ميزان صد درصد قابل استهلاك است .ماده 149 اصلاحي قانون مالياتهاي مستقيم
ماده -8 هزينه هـاي قبـل از بهـره بـرداري ( بـه اسـتثناء هزينـه هـايي كـه طبـق اسـتاندارد هـاي حسـابداري قابـل احتسـاب در
بهاي تمام شده دارايي هاي استهلاك پذير مندرج در جدول پيوست اين مجموعه مي باشد) در سال انجـام هزينـه بـه حسـاب
هزينه دوره منظور مي گردد .
ماده -9 روش هاي خط مستقيم، مانده نزولي و تعداد توليد يا كاركرد، روشهاي پذيرفته شـده بـراي محاسـبه اسـتهلاك بـه
شرح ذيل خواهند بود:
الف- روش خط مستقيم: در اين روش مبلغ استهلاك پذير دارايي طي دوره عمرمفيـد تعيـين شـده در جـدول اسـتهلاكات
به طور مساوي در هر سال مستهلك مي گردد.
ب- روش مانده نزولي: دراين روش ميزان استهلاك هر سال با اعمـال نـرخ تعيـين شـده در جـدول اسـتهلاكات نسـبت بـه
مانده ارزش دفتري دارايي محاسبه مي گردد و هنگامي كه مانده ارزش دفتري دارايي به كمتـر 5از درصـد بهـاي تمـام شـده
دارايي برسد، كل مانده ارزش دفتري در سال بعد يكجا قابل استهلاك است.
ج- روش تعداد توليد: در اين روش استهلاك هر سال بر مبناي ميزان محصول توليدي نسبت به كل ظرفيت توليـد دارايـي
محاسبه مي شود.
ماده -10 درخصوص آن دسته از دارايي هاي استهلاك پذير كه مدت و يا نرخ استهلاك آنان نسبت به جدول استهلاكات
قبل تغيير يافته باشد، به شرح ذيل عمل خواهد شد :
در روش مستقيم :
مانده ارزش دفتري دارايي ظرف مدت باقيمانده عمر مفيد (عمر مفيد دارايي طبق جدول جديد منهاي مـدت مسـتهلك شـده
دارائي)، مستهلك خواهد شد و در صورتي كه باقي مانده عمر مفيد معادل يا كمتر از يكسال باشد، كـل مانـده ارزش دفتـري
در سال اول اجراي اين جدول، قابل استهلاك خواهد بود.
در روش نزولي :
مانده مستهلك نشده دارايي، طبق نرخ جديد مندرج در جداول پيوست قابل استهلاك خواهد بود.
ماده -11 درخصوص مواردي كه روش استهلاك در جداول نسبت به جدول استهلاكات قبل تغيير يافته باشد، به شرح ذيلعمل خواهد شد:الف: در موارد تغيير روش از نزولي به مستقيم، مانده مستهلك نشده طي مدت باقيمانده عمـر مفيـد (عمـر مفيـد دارايـي طبـقجدول جديد منهاي مدت مستهلك شده دارائي)، مستهلك خواهد شد. چنانچه عمر مفيد موضوع اين جدول كمتـر از مـدتمستهلك شده دارائي باشد، مانده ارزش دفتري در سال اول اجراي اين جدول، قابل استهلاك خواهد بود.ب: در موارد تغيير روش از مستقيم به نزولي، مانده مستهلك نشده با نرخ جديد، مستهلك خواهد شد.
ماده 12 -چنانچه قيمت تمام شده يك دارايي تحصيل يا ايجاد شده كمتر از ده درصد حد نصاب معاملات كوچك موضوعقانون برگزاري مناقصات در آن سال باشد، در سال تحصيل يا ايجاد قابل استهلاك خواهند بود .ماده 13 -دارايي هـايي كـه بـه صـورت دسـت دوم خريـداري ميشـوند، مطـابق عمرمفيـد و يـا نر خهـاي منـدرج در جـدولاستهلاكات، قابل استهلاك خواهند بود .ماده 149 اصلاحي قانون مالياتهاي مستقيمماده 14 -در صورتي كه بر اثر فروش مال قابل استهلاك يا مسلوب المنفعه شدن ماشين آلات، زياني متوجه مؤسسه گـردد،زيان حاصل معادل ارزش مستهلك نشده دارايي منهاي حاصل فروش (در صورت فـروش ) يكجـا قابـل احتسـاب در حسـا بسود و زيان همان سال است .
ماده 15 -استهلاك اجاره سرمايه اي دارايي هاي ثابت استهلاك پذير با رعايت استانداردهاي حسابداري و مطابق ضوابط و
جداول پيوست اين مجموعه محاسبه مي گردد .
ماده -16 در مـورد قراردادهـاي سـاخت، بهـره بـرداري و واگـذاري (T.O.B ( و بيـع متقابـل (Back Buy ( دارايـي هـاي
استهلاك پذير (كه تحت عنوان هزينه هاي پروژه يا دارايي هاي سرمايه اي ثبت مي گـردد )، بـه نسـبت درآمـد هرسـال و يـا
به نسبت سنوات دوره بهره برداري ، حسب مورد قابل استهلاك خواهد بود .
ماده 17 -مؤسسات توليدي و معدني داراي پروانه بهره برداري از مراجع ذيربط مجاز خواهند بود آن بخـش از دارايـي هـاي
ثابت استهلاك پذير خود را كه به منظور كاهش مصرف انرژي، توليد و يا استفاده از انرژي هـاي نـو (تجديدپـذير )، رفـع يـا
كاهش آلودگي هاي زيست محيطي و ارتقاء فناوري ( تكنولوژي ) خريداري مي نمايند با ، نصف مدت و يا دو بر ابـر نرخهـاي
مندرج در ايـن جـدول مسـتهلك نماينـد ، مشـروط بـر اينكـه فهرسـت دارايـي هـاي مزبـور و نحـوه اسـتهلاك آن و تأييديـه
مراجـع ذيـربط در مـورد مصـاديق ايـن مـاده را تـا پايـان انقضـاي مهلـت تسـليم اظهارنامـه سـال مـالي خريـد دارايـي، بـه
اداره امور مالياتي مربوط اعلام نمايند.ماده 149 اصلاحي قانون مالياتهاي مستقيم
تبصــره- مســئوليت تشــخيص مصــاديق موضــوع ايــن مــاده در مــورد رفــع يــا كــاهش آلــودگي هــاي زيســت محيطــي،
با سازمان حفاظت محـيط زيسـت و در سـاير مـوارد بـا وزارتخانـه و يـا موسسـه دولتـي مسـتقل ذيـربط صـادر كننـده پروانـه
بهره برداري خواهد بود .
ماده 18 -دارايي هايي كه قيمت تمام شده آنها بطور كامل مستهلك ميگردد، تا زمانيكه در مالكيت مؤسسه مي باشند بايـد
بهاي تمام شده و ميزان استهلاك انباشته آن دارايي به طور كامل در حسابها و دفاتر مؤسسه نشان داده شود .
ماده 19 -موسسات مجاز مي باشند كه دارايي هاي استهلاك پذير خود را بيش از مدت و يا با نرخي كمتر از نرخهاي مقرر
در اين جدول مستهلك نمايند ، مشروط به اينكه فهرست دارايي هاي مربوط و نحوه استهلاك آنها را تا پايان انقضـاي مهلـت
تسليم اظهارنامه عملكرد سال تحصيل دارايي به اداره امور مالياتي ذيربط اعلام نمايد.
تبصره : حكم اين ماده براي دوره معافيت يا محاسبه ماليات با نرخ صفر جاري نخواهد بود .
ماده 20 -در موارديكه مطابق جدول استهلاكات، نرخ و يا مدت خاصي بـراي برخـي از داراييهـا پـيش بينـي نشـده اسـت و
همچنين موارديكه نيازمند اصلاح ضوابط، شرح دارائيهاي استهلاك پذير، مدت و يـا نـرخ اسـتهلاك باشـد، مراتـب توسـط
سازمان امور مالياتي كشور تهيه و به تصويب وزير امور اقتصادي و دارايي خواهد رسيد.
ماده 21 -ضوابط اين مجموعه و جدول دارايي هاي استهلاك پذير (پيوست) در مورد اشخاص حقـوقي و صـاحبان مشـاغل
موضوع ماده 95 قانون ماليات هاي مستقيم كه سال مالي آنها از تـاريخ /01/ 01 1395 و بعـد شـروع مـي گـردد ، لازم الاجـرا ء
خواهد بود .
علي طيب نيا
وزير امور اقتصادي و دارايي
