بخشنامه 232/269/19032نمونه فرم بازنگری شده گزارش حسابرسی مالیاتی

گزارش حسابرسی مالیاتی موضوع ماده 272 قانون مالیاتهای مستقیم عملکرد سال منتهی به …../……/13 مودی……………………..

دستورالعمل حسابرسی مالیاتی برای حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران در اجرای مقررات ماده 272 قانون مالیاتهای مستقیم

نمونه گزارش حسابرسی مالیاتی موضوع ماده 272 الحاقی قانون مالیاتهای مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم و جهت استفاده سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی منتشر شده است،لذا سازمان حسابرسی و حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ملزم هستند در تهیه گزارش شرکتها و موسسات مورد حسابرسی دقیقا وفق فرم مذکور عمل نمایند ، به نحوی که پاسخ مندرج در تمامی قسمتهای آن از جمله رعایت تکالیف مقرر در نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک ، معاملات با اشخاص ثالث ، مالیات تکلیفی و هزینه­ها و … دقیقا داده شود . علاوه بر لزوم تدقیق در مندرجات فرم یاد شده و پاسخگویی به هریک از موارد ، حسابداران مزبور در رسیدگی و تنظیم گزارش ملزم به رعایت قوانین و مقررات مالیاتی و استانداردهای حسابرسی می­باشند که در این مقوله به ذکر برخی نکات مهم به شرح زیر اکتفا می­شود:

-­ ضمنا در بندهای ذیل منظور از حسابرس مالیاتی ، سازمان حسابرسی یا حسابداران رسمی یا موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی می باشند.

1-مبنای تعیین درآمد مشمول مالیات ، قانون مالیاتهای مستقیم و مقررات مربوط به آن است که عندالاقتضاء با درنظر گرفتن سایر قوانین موضوعه از جمله قانون تجارت ، قانون محاسبات عمومی ، قوانین بودجه سنواتی و اساسنامه قانونی شرکتهای دولتی و استانداردهای حسابداری ( تا آن حد که مغایرت با قانون مالیاتهای مستقیم نداشته باشد ) اعمال می­شود.

2-در تعیین درآمد مشمول مالیات ، چنانچه در قانون مالیاتهای مستقیم صراحتی نسبت به موضوع نداشته باشد ولی سایر قوانین موضوعه دارای حکم معین در آن مورد باشند، حکم مزبور ملاک عمل قرار خواهد گرفت، بدیهی است در موارد سکوت و ابهام ، به ترتیب بخشنامه­ها و دستورالعمل­های سازمان امور مالیاتی کشور، آراء هیات عمومی شورای عالی مالیاتی و نیز استانداردهای حسابداری ملاک عمل خواهد بود.

3-در تعیین درآمد مشمول مالیات، شرایط و احکام هزینه­های قابل قبول و استهلاکات موضوع فصل دوم از باب چهارم (مواد 147 تا 151) قانون مالیاتهای مستقیم و مصوبات هیات وزیران و وزیر امور اقتصادی و دارایی حسب مورد در باره هزینه­های قابل قبول ملاک عمل خواهد بود.

4-هرگاه حسابرس مالیاتی در اجرای بند الف ماده 272 قانون مالیاتهای مستقیم به موارد ایرادی اعم از آیین نامه تحریر دفاتر یا موازین قانونی و … برخورد نماید که به اعتبار دفاتر خللی وارد ننماید و تعیین درآمد واقعی مشمول مالیات امکان پذیر باشد، ضمن درج موارد ایراد در گزارش خود، درآمد مشمول مالیات را تعیین خواهد کرد و در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک مزبور برای محاسبه درآمد مشمول مالیات غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین­نامه مربوط مورد قبول واقع نشود، باید موضوع را به طور کتبی و با ذکر دلایل و اظهار نظر نسبت به عدم کفایت اسناد و مدارک و دفاتر قانونی برای امر حسابرسی مالیاتی به اداره امور مالیاتی ذیربط اعلام نماید، در این صورت حسابدار رسمی تکلیفی به تهیه و تنظیم گزارش حسابرسی مالیاتی ندارد و اداره امور مالیاتی مکلف است مطابق مقررات موضوعه نسبت به رسیدگی و تعیین درآمد مشمول مالیات اقدام نماید .

5-چنانچه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زیان یا حساب درآمد و هزینه و حساب سود و زیان حسب مورد تسلیم اداره امور مالیاتی ذیربط نشده باشد رسیدگی و تعیین درآمد مشمول مالیات بر عهده اداره امور مالیاتی خواهد بود .

6-چنانچه قبل یا بعد از صدور برگ تشخیص مالیات، اطلاعات و مدارکی در مورد فعالیتهای مالی به دست آید که در نتیجه نیاز به بررسی دفاتر و اسناد و مدارک مودی ذی­ربط و توضیحات تکمیلی حسابرس باشد، رییس اداره امور مالیاتی موضوع را با ذکر مصداق به طور کتبی از حسابرس استعلام خواهد نمود که به ترتیب زیر عمل خواهد شد:

الف- حسابرس مالیاتی مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ دریافت استعلام ، دفاتر و اسناد و مدارک مربوط را بررسی و در صورتی که فعالیت مزبور در دفاتر ثبت نشده باشد، موضوع عدم ثبت فعالیت مالی را بطور کتبی به اطلاع رییس اداره امورمالیاتی برساند، در این صورت اداره امور مالیاتی بر اساس پاسخ واصل شده مطابق قانون و مقررات موضوعه اقدام خواهد نمود.

ب- درصورتی که فعالیت مالی مزبور در دفاتر ثبت شده باشد، حسابرس مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ دریافت استعلام، ثبت فعالیتهای مورد استعلام در دفاتر مودی را ضمن توضیحات تکمیلی با ذکر شماره سند حسابداری همراه با تصویر اسناد حسابداری و مدارک ضمیمه به آن، به طور کتبی به اطلاع رییس اداره امور مالیاتی برساند. در صورتی که پاسخ حسابرس با توجه به قسمت اخیر تبصره (1) ماده 272 قانون مالیاتهای مستقیم و اسناد و مدارک ارسالی و توضیحات تکمیلی ارائه­شده، به نظر رییس اداره امور مالیاتی با قانون  و مقررات مربوط تطبیق ننماید، اداره امور مالیاتی موضوع را با شرح استدلال عدم پذیرش به هیئت سه نفره موضوع بند (ب) تبصره یک ماده (6) آیین­نامه اصلاحی تبصره (4) قانون استفاده از خدمات تخصصی حسابداران ذیصلاح بعنوان حسابداران رسمی ارجاع خواهد نمود .

د- در صورتی که حسابرس مالیاتی ظرف یک ماه از تاریخ دریافت استعلام نسبت به ارائه پاسخ لازم به رییس اداره امور مالیاتی اقدام نکند ، اداره امور مالیاتی با استعلام و یا مراجعه به مودی طبق قانون و مقررات موضوعه اقدام خواهد نمود .

7-اشخاصی که انجام حسابرسی مالیاتی را به حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی و یا سازمان حسابرسی ارجاع می­نمایند ، مکلفند یک نسخه از قرارداد حسابرسی مالیاتی را همراه با اظهار نامه مالیاتی به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند .

8-اداره امور مالیاتی گزارش حسابرسی مالیاتی را بدون رسیدگی قبول و مطابق مقررات برگ تشخیص مالیات را صادر می­نماید . قبول گزارش حسابرسی مالیاتی موکول به آن است که مودی گزارش حسابرسی مالی را ضمیمه گزارش حسابرسی مالیاتی همراه با اظهارنامه مالیاتی یا حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نموده باشد .

-چنانچه قبل از صدور برگ تشخیص مالیات نسبت به ارائه گزارش حسابرسی مالیاتی درخصوص بندهای« ب» (هزینه­های قابل قبول، استهلاکات) و « ج» (مالیاتهای تکلیفی وحقوق) ماده 5 آیین­نامه اجرایی و معافیتهای مالیاتی نیاز به توضیحات تکمیلی حسابرس مالیاتی باشد، رییس اداره امور مالیاتی موضوع را با ذکر مصداق به طور کتبی از حسابرس مالیاتی استعلام خواهد نمود که به ترتیب زیر عمل خواهد شد:

الف – حسابرس مالیاتی مکلف است ظرف یک ماه ازتاریخ دریافت استعلام ، توضیحات تکمیلی را به رییس اداره امور مالیاتی ارائه نماید، در غیر اینصورت و یا اعلام عدم دسترسی به دفاتر و اسناد و مدارک مودی از سوی حسابرس مالیاتی ، اداره امور مالیاتی با استعلام و یا مراجعه به مودی مطابق مقررات موضوعه جهت رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات و مالیاتهای تکلیفی مودی اقدام خواهد نمود .

ب- در صورتی که نظر حسابرس مالیاتی با توجه به قسمت اخیر تبصره (1) ماده (272) قانون مالیاتهای مستقیم از لحاظ انطباق با قانون و مقررات مالیاتی حسب نظر رییس اداره امور مالیاتی کافی به مقصود نباشد ، موضوع به هیاتی متشکل از نمایندگان سازمان امور مالیاتی کشور و شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ( نماینده سازمان حسابرسی در مورد گزارشهای حسابرسی مالیاتی آن سازمان) و یک نفر از حسابداران رسمی به انتخاب رییس کل سازمان امور مالیاتی کشور ارجاع می­گردد، هیات با حضور کلیه اعضا رسمیت یافته و رأی اکثریت اعضای هیات مذکور، مورد قبول سازمان امورمالیاتی کشور، جامعه حسابداران رسمی و سازمان حسابرسی بوده و مبنای حل و فصل پرونده ذی­ربط قرار خواهد گرفت .

9-کلیه درآمدهای ابرازی یا شناخته­شده توسط حسابرس مالیاتی از جمله درآمد حاصل از تسعیر داراییها و بدهیهای ارزی مشمول مالیات است ، مگر آنکه دلایل قانونی مبنی بر معافیت تمام یا برخی از اقلام اقامه شود و یا به لحاظ تعلق مالیات به طرق خاص (مواردی که طبق مقررات قانون مالیاتهای مستقیم دارای نرخ جداگانه­ای هستند مانند نقل و انتقال قطعی املاک،  حق واگذاری محل، نقل و انتقال سهام، سود حاصل از سرمایه­گذاری و …”) از شمول مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی موضوع ماده 105 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم  مستثنی شده باشد.

10-در مورد تعدیلات بایستی کلیه اقلام بستانکار حساب تعدیلات سنواتی به درآمد مشمول مالیات افزوده شود، مگر آنکه به طریقی در درآمد مشمول مالیات سنوات قبل منظور شده و یا از معافیت مالیاتی قانونی برخوردار باشد و یا طرف حساب آن هزینه­ای بوده که بوسیله مأموران مالیاتی غیر قابل قبول تلقی و از حساب هزینه برگشت­شده باشد و اقلام بدهکار حساب تعدیلات سنواتی نیز، چنانچه ماهیت هزینه قابل قبول را داشته و قبلا به حساب هزینه منظور نشده باشد. باید جزء هزینه­های قابل قبول محسوب شود.

11-فعالیتهایی که درآمد آن به موجب قوانین و مقررات از پرداخت مالیات معاف و یا مشمول نرخ جداگانه­ای بوده ، زیان مربوط به آن فعالیتها قابل کسر از درآمدها  نبوده، و هزینه­های مرتبط با آنها نیز جزء هزینه­های قابل قبول منظور نخواهد شد . توجه شود که در صورت منفک نبودن هزینه ، قدرالسهم مربوط به فعالیتهای معاف و غیر معاف و مشمول مالیات مقطوع بایستی با روشهای مناسب محاسبه و منظور گردد.

12-حسابرس مکلف است کاربرگ­های حسابرسی مالیاتی را در پرونده­ای جداگانه به نام پرونده مالیاتی بایگانی و خلاصه­ای از وضعیت هرسال را به ترتیب در پرونده­های جاری و دائمی در قسمتهای مربوط نگهداری نماید.

13-چنانچه حسابرس مالیاتی در رسیدگی­های خود به مواردی برخورد نماید که تشریح آنها ضمن قسمتهای منظورشده در فرم میسر نباشد، بایستی طی یادداشتهای جداگانه ضمیمه فرم گزارش، توضیحات لازم را بدهد.

14-گزارش حسابرسی مالیاتی تنظیمی طبق نمونه فوق­الاشاره همراه با مستندات مربوط به انضمام گزارش حسابرسی مالی باید به مودی تسلیم و از طریق مودی در اختیار اداره امور مالیاتی قرارگیرد.

15-از آنجا که برای امر حسابرسی مالیاتی دسترسی به ترازنامه و حساب سود و زیان و سایر اسناد و مدارک و اطلاعات و سوابق مالیاتی ضروری است ، ادارات امور مالیاتی ذی­ربط در صورت مراجعه حسابرس مالیاتی، همکاری­های لازم را معمول و پرونده مالیاتی و اسناد و مدارک مربوط را دراختیار آنها قرار خواهند داد، ضمنا در صورت بروز هرگونه اشکال در این خصوص اعم از حقوقی و اجرائی و اداری ، حسابرسان مذکور می­توانند حسب مورد به معاونتهای سازمان امور مالیاتی کشور جهت رفع اشکال مراجعه نمایند.

مواد قانونی وابسته