رسیدگی و تشخیص مالیات

ماده 25- وظیفه تشخیص مأخذ یا درآمد مشمول مالیات و تعیین مالیات موضوع قا نون با سازمان است و حسب مورد به اداره امور مالیاتی یا ماموران مالیاتی محول می­گردد.

ماده 26- ادارات امور مالیاتی موظف­اند در اجرای ماده 158 قانون در چارچوب سیاستها و دستور العملهای سازمان اظهارنامه­های مالیاتی تسلیمی را قبول نموده و تعدادی از آنها را مورد رسیدگی قرار دهند.

ماده 27- در مورد رسیدگی تشخیص و مطالبه مالیات­های موضوع باب دوم و سوم قانون چنانچه اظهارنامه یا  ترازنامه و حساب سود و زیان مورد قبول کارشناس ارشد ما لیاتی واقع شود و همچنین در مواردی که مودی از تسلیم اظهارنامه یا  ترازنامه و حساب سود و زیان حسب مورد خودداری نموده و بطور کلی در مواردی که درآمد مودی به طریق علی الراس تشخیص گردد کارشناس ارشد مالیاتی نظر خود را برای رسیدگی و اظهارنظر به رییس گروه مالیاتی گزارش می­نماید. چنانچه رییس گروه مالیاتی پس از رسیدگی نظر کارشناس ارشد مالیاتی را قبول نماید مراتب را جهت امضا و صدور برگ تشخیص به کارشناس ارشد مالیاتی ارجاع و در غیر این صورت با مسئولیت خود نسبت هب امضا و صدور برگ تشخیص که توسط کارشناس ارشد مالیاتی ذیربط تهیه خواهد شد اقدام می­نماید.

ماده 28- ادارات کل امور مالیاتی می­توانند رسیدگی و تشخیص پرونده مالیاتی مودیان را قبل از مطالبه مالیات به اقتضای اهمیت آنها به ماموران مالیاتی رده­های بالاتر از کارشناس ارشد مایاتی محول نمایند و در اینصورت مامور ذیربط با مسئولیت خود نسبت به تهیه گزارش و امضا و صدور برگ تشخیص اقدام می­نماید.

ماده 29- ادارات کل امور مالیاتی می­توانند رسیدگی و تشخیص پرونده­های مالیاتی را قبل از مطالبه مالیات به بیش از یک مامور مالیاتی نیز محول نمایند تا به صورت گروهی رسیدگی و تشخیص دهند در این صورت یک نفر به عنوان مسئول گروه تعیین و مسئولیت هماهنگی نظارت و تقسیم کار و همچنین امضاء و صدور برگ تشخیص با او خواهد بود. سایر اعضاء گروه رسیدگی کننده در حدود وظایف و اختیارات محوله مسئول اقدامات انجام شده خواهند بود.

تبصره- در اجرای مقررات مواد 27، 28 و 29 این آیین­نامه چنانچه پس از رسیدگی­های قانونی، نظر مامورین مالیاتی رسیدگی کننده (مسئول رسیدگی) عیناً تایید اظهارنامه و حسب مورد ترازنامه، حساب سود و زیان و یا صورت خلاصه وضعیت درآمد و هزینه باشد، مامورین یاد شده مکلفند با رعایت سایر مقررات نسبت به صدور برگ مالیات قطعی اقدام نمایند. این حکم در مواقعی که اظهارنامه و ترازنامه و حساب سود و زیان مودی در اجرای ماده 272 قانون موصوف عیناً مورد تایید  حسابدار رسمی یا موسسه حسابرسی قرار گرفته و در رسیدگی توسط اداره امور مالیاتی تایید گردد، نیز جاری خواهد بود.

ماده 29 مکرر- در ادارات امور مالیاتی که طرح جامع مالیاتی (نرم­افزار یکپارچه مالیاتی) اجرایی می­شود، واحد حسابرسی ایجاد و مسئولیت آن با مدیر حسابرس خواهد بود که از بین معاونین مدیرکل و یا روسای امور مالیاتی انتخاب و مسئولیت ایجاد مورد حسابرسی را از بین پرونده­های مالیاتی با رعایت مقررات و دستورالعمل­های سازمان امور مالیاتی کشور و همچنین  انتخاب حسابرس مسئول و تخصیص موارد حسابرسی، تایید برنامه حسابرسی، نظارت بر اجرای حسابرسی و تایید گزارش حسابرسی را بر عهده خواهد داشت.

تبصره 1- در شهرستانها یا شهرهایی که از نظر تشکیلات سازمانی در سطح رئیس گروه مالیاتی اداره می­گردد با موافقت مدیرکل امور مالیاتی مربوطه مدیر حسابرسی از بین روسای گروه مالیاتی انتخاب می­گردد.

تبصره 2- مسئولیت مدیر حسابرسی و هر یک از حسابرسان انتخاب شده جهت حسابرسی پرونده­های مالیاتی براساس فعالیتها و مسئولیتهای تعیین شده برای آنها در برنامه حسابرسی و دستورالعمل­های سازمان امور مالیاتی کشور و مندرجات گزارش و نظریه خود از هر جهت می­باشد.

ماده 30- ادارات امور مالیاتی موظفند پرونده­های مالیاتی مودیانی را که در موعد مقرر از تسلیم اظهارنامه مالیاتی خودداری نموده­اند یا اصولاً طبق قانون مکلف به تسلیم اظهارنامه در سررسید پرداخت مالیات نیستند، حداکثر ظرف مدت یک سال از مهلت مقرر رسیدگی و مالیات متعلق را مطالبه نمایند. حکم این ماده مانع از مطالبه و وصول مالیات مودیان در اجرای ماده 157 «قانون» نخواهد بود.

ماده 31- «ماموران مالیاتی» مکلفند هر گونه تحقیق و رسیدگی که برای آگاهی از وضع مودیان لازم است با رعایت مقررات مربوط به عمل آورند تا بتوانند در مهلت قانونی با توجه به اطلاعات مکتسبه نسبت به تشخیص درآمد مشمول مالیات و تعیین مالیات متعلق اقدام نمایند.

ماده 32- در موارد تشخیص علی الرأس درآمد مشمول مالیات، رعایت نکات زیر الزامی است:

1- در اجرای تبصره 2 ماده 97 «قانون» هر گاه طبق اسناد و مدارک ابرازی یا به دست آمده، امکان تعیین درآمد مشمول مالیات مودی وجود داشته باشد، درآمد مزبور براساس رسیدگی به اسناد و مدارک یا دفاتر مربوط حسب مورد تعیین می­گردد.

2- در صورت عدم ارائه اسناد و مدارک یا دفاتر از سوی مودی تشخیص درآمد مشمول مالیات طبق ماده 98 قانون باید مستدل و متضمن برآورد کارشناسی ماموران ذیربط براساس اطلاعات و قرائن و شواهد مربوط و در حد امکان متکی به اسناد و مدارک باشد.

ماده 33[1] هر گاه ماموران مالیاتی در محاسبه درآمد مشمول مالیات یا مالیات متعلق اشتباه کرده باشند به شرح زیر اقدام خواهد شد:

1- قبل از قطعیت درآمد مشمول مالیات چنانچه اصلاح اشتباه محاسبه منجر به افزایش درآمد یا مالیات بیشتر گردد با رعایت مهلت مرور زمان و به منظور صدور برگ تشخیص اصلاحی و در صورتی که اصلاح اشتباه محاسبه فوق منجر به کاهش درآمد مشمول مایات یا مالیات کمتر گردد بدون رعایت مهلت مرور زمان و به منظور اعلام به مودی مراتب به اداره امور مالیاتی گزارش می­گردد.

2- بعد از قطعیت درآمد مشمول مالیات، چنانچه در محاسبه مالیات موضوع برگ قطعی اشتباه شده باشد، مراتب جهت صدور برگ قطعی اصلاحی به اداره امور مالیاتی گزارش خواهد شد.

3- در موارد فوق چنانچه گزارش مربوط به تایید رییس امور مالیاتی برسد و یا در مواردی که برای رییس امور مالیاتی اشتباه محاسبه محرز شود، طبق دستور وی نسبت به اصلاح اشتباه محاسبه با صدور برگ تشخیص یا قطعی اصلاحی اقدام می­گردد.

ماده 34- در اجرای مواد 238 و 239 «قانون» در کلیه مواردی که مودی ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص، اعتراض خود را نسبت به آن تسلیم نماید رییس امور مالیاتی موظف است با انجام رسیدگی مجدد که براساس دلایل و اسناد و مدارک مودی انجام خواهد گرفت مراتب را در ظهر برگ تشخیص درج و به شرح قسمت اخیر ماده 238 قانون اقدام نماید. به استناد حکم این ماده پرونده مالیاتی پس از طی مراحل فوق در صورت عدم توافق با مودی به هیئت حل اختلاف مالیاتی ارجاع خواهد شد مگر آنکه برگ تشخیص ابلاغ قانونی شده باشد و مودی ظرف 30 روز اعتراض خود را تسلیم ننموده باشد در این صورت پرونده ظرف 30 روز بدون طی مراحل فوق توسط اداره امور مالیاتی به هیات حل اختلاف ارجاع خواهد شد.

تبصره 1- سازمان امور مالیاتی کشور می­تواند حسب درخواست ادارات کل امور مالیاتی، اختیار توافق با مودی موضوع این ماده را عند الاقتضاء، موقتاً به رییس گروه مالیاتی تفویض نماید. در این صورت روسای گروه مالیاتی که برای آنها احکام موقت صادر می­شود در مورد پرونده­هایی که خود در تشخیص آنها سابقه اظهارنظر دارند اقدام نخواهند نمود.

تبصره 2- اجرای حکم این ماده در مواردی که رسیدگی مجدد مسئول مربوط منجر به توافق نگردد مانع از رسیدگی مسئول بالاتر حداکثر تا سطح مدیرکل با رعایت مهلت مقرر در قانون نخواهد بود.

ماده 34 مکرر- در ادارات امور مالیاتی که طرح جامع مالیاتی نرم افزار یکپارچه مالیاتی اجرایی می­شود. واحد اعتراضات ایجاد و مسئولیت آن با مدیر اعتراضات که از بین ماموران مالیاتی انتخاب می­شود، خواهد بود. رسیدگی به اعتراضات (درخواست رسیدگی مجدد) مودیان در اجرای مقررات مواد 238 و 239 قانون مالیاتهای مستقیم و ماده 29 قانون مالیات بر ارزش افزوده، به عهده مسئول مربوطه که از طرف اداره کل ا مور مالیاتی تعیین می­گردد، خواهد بود.

ماده 35- «ماموران مالیاتی» موظفند در صورت استعلام مودی از نحوه تشخیص یا محاسبه مالیات، تصویر گزارش نهایی که مبنای صدور برگ تشخیص قرار گرفته است را، به مودی تسلیم نمایند.

ماده 36- برگ تشخیص مالیات برای هر مودی در سه نسخه تنظیم و در موقع ثبت و صدور آن در دفتر «اداره امور مالیاتی»، نام مودی، نحوه تشخیص، ماخذ محاسبه، سال و مالیات تعیین شده با حروف در ستون مربوط نوشته می­شود.

تبصره 1- برگ مطالبه یا محاسبه مالیات فاقد شماره ثبت، از درجه اعتبار ساقط است.

تبصره 2- برگ اصلاحی تشخیص نیز باید به ترتیب فوق در دفتر اداره امور مالیاتی ثبت گردد.

ماده 37- در اجرای بند 2 ماده 97 «قانون»، «ماموران مالیاتی» مکلفند تاریخ مراجعه به محل، جهت رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک، را کتباً به مودی ابلاغ نمایند و فاصله تاریخ ابلاغ تا روز مراجعه در هیچ مورد نباید کمتر از یک هفته و بیشتر از 15 روز باشد، و در صورت تقاضای مودی مشروط به عذر موجه، مهلت مزبور تا 5 روز بیشتر تمدید می­شود.

تبصره- روزهای مصادف با تعطیلی یا تعطیلات رسمی و عمومی کشور نباید تاریخ مراجعه تعیین گردد.

ماده 38- در مواردی که در اجرای ماده 272 «قانون»، سازمان حسابرسی جمهوری اسلامی ایران حسابداران رسمی و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی عهده­دار رسیدگی و تعیین درآمد مشمول مالیات مودی می­شوند، رعایت ضوابطی که توسط «سازمان»، در نمونه گزارش حسابرسی مالیاتی تعیین می­شود، الزامی است.

ماده 39- در اجرای مقررات تبصره 2 ماده 272 «قانون» گزارش حسابرسی مالیاتی ارائه شده بوسیله حسابداران رسمی مستلزم ارائه گزارش حسابرسی مالی نمی­باشد.

ماده 40- در اجرای مقررات بند 2 ماده 97 «قانون» چنانچه ظرف مهلت مقرر در تبصره 1 ماده 272 «قانون» نامه درخواست اسناد و مدارک و دفاتر از سوی مامور مالیاتی ابلاغ گردد، مودیانی که با توجه به مقررات موضوعه، حسابرسی مالیاتی صورتهای مالی خود را به حسابداران رسمی ارجاع نموده­اند، مکلفند مراتب را کتباً در پاسخ­نامه مذکور به مامور مالیاتی ذیربط اعلام نمایند، در غیر این صورت اسناد و مدارک و دفاتر را جهت ارائه و رسیدگی به ماموران مالیات در موعد مقرر آماده نمایند.

ماده 41- چنانچه در گزارش حسابرسی مالیاتی حسابداران رسمی یا موسسات حسابرسی موارد تخلفی مبنی بر عدم رعایت مقررات قانونی و ضوابط تعیین شده در نمونه گزارش حسابرسی مالیاتی «سازمان» مشاهده شود اداره امور مالیاتی ذیربط مراتب را به دادستانی انتظامی مالیاتی حسب مقررات گزارش می­نماید.

دادستان انتظامی مالیاتی موظف است در صورت احراز تخلف موضوع را به رییس کل سازمان اعلام نماید. رییس کل سازمان در صورت لزوم مراتب را جهت رسیدگی به جامعه حسابداران رسمی اعلام خواهد نمود.

[1]  براساس بخشنامه شماره 14346/210 مورخ 11/5/1389 و دادنامه 456 مورخ 25/8/88 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مفاد بندهای 2 و 3 ماده 33 آیین­نامه اجرایی ماده 219 ق.م.م ابطال گردیده است.