استاندارد حسابداري شماره 11 داراييهاي ثابت مشهود

استاندارد حسابداري

استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود

(1) – ( پيشگفتار ( 7
استاندارد حسابداري شماره 11 ” داراييهاي ثابت مشهود“
• هدف 1
2 – • دامنه كاربرد 4
• تعاريف 5

6 – • شناخت 14
11 – – مخارج بعدي 14
15 – • اندازه گيري دارايي ثابت مشهود 26
16 – – اجزاي بهاي تمام شده 21
22 – – اندازه گيري بهاي تمام شده 26
27 – • اندازه گيري پس از شناخت 69
– روش بهاي تمام شده 28
29 – – روش تجديد ارزيابي 42
37 – مشخصات ارزياب 38
39 – مازاد تجديد ارزيابي 42
43 – – استهلاك 58
47 – مبلغ استهلاك پذير و دوره استهلاك 55
56 – روش استهلاك 58

 

232
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظرشده 1386
فهرست مندرجات
شماره بند
– كاهش ارزش 59
60 – (حذف شده است) 68
– جبران خسارت 69
70 – • بركناري دائمي و واگذاري 76
77 – • افشا 82
• تاريخ اجرا 83
• مطابقت با استانداردهاي بي نالمللي حسابداري 84
• پيوست : مباني نتيجه گيري
233
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
پيشگفتار
1386/4/ 1) استاندارد حسابداري شماره 11 با عنوان داراييهاي ثابت مشهو د كه در تاريخ 30 )
توسط مجمع عمومي سازمان حسابرسي تصويب شده است، جايگزين استاندارد حسابداري
شماره 11 قبلي مي شود و الزامات آن در مورد صورتهاي ما لي كه دوره مالي آنها از
1386 و بعد از آن شروع مي شود، لازم الاجراست. /1/ تاريخ 1
دلايل تجديدنظر در استاندارد
2) اين تجديدنظر با هدف هماه نگي بيشتر با استانداردهاي بين المللي حسابداري و بهبود )
استاندارد قبلي، انجام شده است.
تغييرات اصلي
3) اجزاي بهاي تمام شده دارايي ثابت مشهود شامل برآورد اوليه مخارج پياده سازي و )برچيدن دارايي و بازسازي محل نصب آن از بابت تعهدي است كه در زمان تحصيلدارايي تقبل مي شود. در زمان تحصيل دارايي، اين مخارج و تعهد مرتبط با آن براساسارزش فعلي اندازه گيري مي شود. طبق استاندارد قبلي از بابت مخارج مزبور، طي عمر مفيددارايي، ذخيره لازم در حسابها منظور م يگرديد.4) در مواردي كه يك دارايي ثابت مشهود در معاوضه با دارايي غير پ ولي يا تركيبي از )داراييهاي پولي و غير پولي تحصيل مي شود، بايد به ارزش منصفانه انداز ه گيري و شناساييشود مگر اينكه معاوضه فاقد محتواي تجاري باشد . در استاندارد قبلي صرفا معاوضه
داراييهاي ثابت مشهود غير مشابه، برمبناي ارزش منصفانه اندازه گيري مي شد.
5) فرايند استهلاك دارايي ثابت مشهود از زماني كه دارايي آماده بهره برداري است آغاز )
مي شود. در استاندارد قبلي زمان آغاز استهلاك دارايي تصريح نشده بود.
234
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
پيشگفتار
6) ارزش باقيمانده دارايي ثابت مشهود با اين فرض برآورد مي شود كه اگر دارايي درحال حاضر )در وضعيت موجود آن در پايان عمر مفيد مي بود واحد تجاري از واگذاري آن چه مبلغي كسبمي كرد. در استاندارد قبلي مشخص نشده بود كه آيا ارزش باقيمانده همين مبلغ است يا مبلغياست كه در آينده، بدون تعديل بابت تورم، ازطريق واگذاري دارايي كسب خواهد شد.7) واحدهاي تجاري مجاز نيستند براي مخارج بازرسيهاي عمده داراييهاي ثابت مشهود، قب ل از )وقوع اين مخارج ذخيره شناسايي كنند . در استاندارد قبلي اين موضوع مطرح نشده بود .
235
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
اي ن استاندارد بايد باتوج ه ب ه ” مقدم ها ي بر استانداردها ي حسابدار ي“ مطالع ه و
بكار گرفت ه شود.
هدف
1 . هدف اين استاندارد، تجويز نحو ه حسابداري داراييهاي ثابت مشهود است تا استفاده كنندگان
صورتهاي مالي بتوانند اطلاعات مربوط به سرمايه گذاري واحد تجاري در اين داراييها و
تغييرات آن را تشخيص دهند . موضوعات اصلي در حسابداري داراييهاي ثابت مشهود
عبارت از شناخت دارايي، تعيين مبلغ دفتري آن و شناخت هزينه استهلاك و زيان كاهش
ارزش داراي ي است .
دامنه كاربرد
2 . اين استاندارد بايد براي حسابداري تمام داراييهاي ثابت مشهود بكار گرفته شود، مگر اين كه
به موجب استانداردي ديگر، نحوه حسابداري متفاوتي مجاز يا الزامي شده باشد.
3 . اين استاندارد براي موارد زير كاربرد ندارد:
الف. داراييهاي زيستي مرتبط با فعاليتهاي كشاورزي (به استاندارد حسابداري شماره 26
با عنوان فعاليتهاي كشاورزي مراجعه شود).
ب . حق امتياز معادن، ذخاير مواد معدني مانند نفت و گاز طبيعي و منابع مشابهي كه
احيا شونده نيست.
ج . داراييهاي ثابت مشهودي كه طبق استاندارد حسابداري شماره 31 با عنوان داراييهاي
غيرجاري نگهداري شده براي فروش و عمليات متوقفشده، به طور مستقل يا در قالب
يك مجموعه واحد، به عنوان نگهداري شده براي فروش طبقه بندي شده باشد.
با اين حال، اين استاندارد براي داراييهاي ثابت مشهود مورد استفاده در توسعه يا نگهداري
داراييهاي مندرج در بندهاي ” الف“ و ” ب“ كاربرد دارد.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
236
4 . ساير استانداردها ممكن است شناخت يك دارايي ثابت مشهود را برمبناي رويكردي
متفاوت با اين استاندارد الزامي نمايد . براي مثال استاند ارد حسابداري شماره 21 با عنوان
حسابداري اجاره ها، واحد تجاري را ملزم مي كند كه شناخت يك دارايي ثابت مشهود مورد
اجاره را برمبناي انتقال مخاطرات و مزايا ارزيابي كند . با اين حال در چنين مواردي ساير
جنبه هاي حسابداري اين داراييها ازجمله استهلاك، توسط اين استاندارد مقرر شده است.
تعاريف
5 . اصطلاحات ذيل در اي ن استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است :
• ارزش باقيمانده : مبلغ برآوردي كه واحد تجار ي در حال حاضر مي تواند از واگذاري دارايي
پساز كسر مخارج برآوردي واگذاري بدست آورد، با اين فرض كه دارايي در وض عيت
متصور در پايان عمر مفيد باشد.
• ارزش منصفانه : مبلغي است كه خريد اري مطلع و ماي ل و فروشند ه اي مطل ع و ماي ل م ي توانند در
معامله اي حقيقي و در شرايط عادي ، ي ك دارايي را در ازاي مبلغ مزبور با يكديگر مبادل ه كنند.
• ارزش اقتصادي : ارزش فعلي خالص جريانهاي نقد ي آتي ناش ي از كاربرد مستمر دارايي
ازجمله جريانهاي نقدي ناشي از واگذاري نهايي آن.
• استهلاك : تخصيص سيستماتيك مبلغ استهلاك پذير يك دارايي طي عمر مفيد آن .
• بهاي جايگزيني مستهلك شده : عبارت است از بهاي ناخالص جايگزيني يك دارايي (يعني به ا ي
جاري جايگزيني يك دارايي نو با توان خدم ت دهي مشابه ) پساز كسر استهلاك مبتن ي بر
بهاي مزبور و مدت استفاده شده از آن دارايي.
• بهاي تمام شده : مبلغ وجه نقد يا معاد ل نقد پرداخت ي و يا ارزش منصفانه ساير ماب ه ازاهايي
كه جهت تحصيل يك دارايي در زما ن تحصيل يا ساخت آ ن واگذار شد ه اس ت و د ر صورت
مصداق، مبلغي كه براساس الزامات خاص ساير استانداردهاي حسابداري (مانند مخارج
تأمين مالي) به آن دارايي تخصيص يافته است.
• خالص ارزش فروش : مبلغ وجه نقد يا معادل آن كه ا ز طريق فروش دارايي د ر شرايط عادي
و پساز كسر كليه هزينه هاي مرتبط با فروش حاصل مي شود.
• زيان كاهش ارزش : مازاد مبلغ دفتري يك دارايي نسبت به مبلغ بازيافتني آن.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
237
• زيان كاهش ارزش : مازاد مبلغ دفتري يك دارايي نسبت به مبلغ بازيافتني آن.
• دارايي ثابت مشهود : به دارايي مشهودي اطلاق مي شود كه:
الف. به منظور استفاده در توليد يا عرضه كالاها يا خدمات، اجاره به ديگران يا براي مقاصد
اداري توسط واحد تجاري نگهداري مي شود، و
ب . انتظار مي رود بيش از يك دوره مالي مورد استفاده قرار گيرد.
• عمر مفيد: عبارت است از :
الف . مدت زمان ي كه انتظار م يرود دارايي مورد استفاده واحد تجاري قرار گيرد، يا
ب . تعداد توليد يا واحدها ي مقداري مشابه كه انتظار م ي رود در فرايند استفاد ه از داراي ي
توسط واحد تجاري تحصيل شود.
• مبلغ استهلاك پذير : بهاي تمام شده دارايي يا ساير مبال غ جايگزين بهاي تمام شده پ س از
كسر ارزش باقيمانده آن.
• مبلغ بازيافتني : خالص ارزش فروش يا ارزش اقتصادي يك دارايي، هركدام كه بيشتر است.
• مبلغ دفتري : مبلغي كه دارايي پس از كسر استهلا ك انباشته و زيان كاه ش ارزش انباشته
مربوط ، به آن مبلغ در ترازنامه منعكس مي شود.
• ناخالص مبلغ دفتري : بهاي تمام شده دارايي يا ساير مبالغ جايگزين بهاي تمام شده.
شناخت
6 . مخارج مرتبط با يك قلم دارايي ثابت مشهود، تنها زماني به عنوان دارايي شناسايي مي شود كه:
الف. جريان منافع اقتصادي آتي مرتبط با دارايي به درون واحد تجاري محتمل باشد، و
ب . بهاي تمام شده دارايي به گونه اي اتكاپذير قابل انداز هگيري باشد.
7 . قطعات يدكي و ابزار تعميراتي معمولاً به عنوان موجودي محسوب و در زمان مصرف
به عنوان هزينه شناسايي مي شود. با اين حال، قطعات عمده آماده جايگزيني، در صورتي كه
انتظار رود بيش از يك دوره مالي مورد استفاده واحد تجاري واقع شود، به عنوان دارايي
ثابت مشهود محسوب مي شود. همچنين، هرگاه قطعات يدكي و ابزار تعميراتي را تنها بتوان
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
238
در ارتباط با يك قلم دارايي ثابت مشهود به كار گرفت اين اقلام به عنوان دارايي ثابت مشهود
محسوب و طي مدتي كه از عمر مفيد دارايي مربوط تجاوز نكند، مستهلك مي شود.
8 . اين استاندارد معياري براي تفكيك يا تجميع اجزاي تشكيل دهنده يك قلم دارايي ثابت
مشهود، تجويز نم ي كند. بنابراين، بكارگيري معيارهاي شناخت در وضعيتهاي خاص واحد
تجاري مستلزم انجام قضاوت است . تجميع اقلام جداگانه كم اهميت مثل قالبها و ابز ارها و
اعمال معيارهاي فوق نسبت به مجموع ارزش آنها ممكن است مناسب باشد.
9 . واحد تجاري براساس معيارهاي شناخت، تمام مخارج داراييهاي ثابت مشهود را در زمان تحمل
ارزيابي مي كند. اين مخارج شامل مخارج تحمل شده جهت تحصيل يا ساخت داراييهاي ثابت
مشهود و همچنين مخارج بعدي بابت اضافات، جايگزيني اجزا يا تعميرات آن است.
10 . داراييهاي ثابت مشهود ممكن است براي مقاصد زيست محيطي يا ايمني تحصيل شود .
اگرچه تحصيل اين داراييها، منافع اقتصادي آتي هيچ يك از اقلام مشخص داراييهاي ثابت
مشهود موجود را به طور مستقيم افزايش نمي دهد، ام ا ممكن است براي تحصيل منافع
اقتصادي آتي ساير داراييهاي واحد تجاري ضروري باشد . در اين حالت، اين داراييها
واجد شرايط شناخت است، زيرا تحصيل آن، واحد تجاري را قادر مي سازد منافع
اقتصادي آتي كه از داراييهاي مربوط كسب مي كند بيشتر از حالتي باشد كه اين داراييها
تحصيل نشده است . براي مثال، يك توليدكننده مواد شيميايي ممكن است در اجراي
مقررات حفاظت از محي ط زيست، ملزم به نصب دستگاههاي جديدي براي توليد و ذخيره
مواد شيميايي خطرناك شود . اين دستگاهها به عنوان دارايي شناسايي مي شود، زيرا واحد
تجاري بدون وجود آنها قادر به توليد و فروش مواد شيميايي نخواهد بود.
مخارج بعدي
11 . مخارج بعدي مرتبط با دارايي ثابت مشهود تنها زماني به مبلغ دفتري دارايي اضافه مي شود
كه مخارج انجام شده موجب بهبود وضعيت دارايي در مقايسه با استاندارد عملكرد
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
239
ارزيابي شده اوليه آن گردد ، به گونه اي كه شواهد كافي مبني بر وقوع جريان منافع
اقتصادي ناشي از اين مخارج به درون واحد تجاري وجود داشته باشد . نمونه هايي از
بهبود وضعيت كه منجر به افزايش منافع اقتصادي دارايي م يشود به شرح زير است:
الف. اصلاح فني ماشين آلات به منظور افزايش عمر مفيد، شامل افزايش در ظرفيت توليد آن.
ب . بهسازي قطعات ماشين آلات به منظور دستيابي به بهبودي قابل ملاحظه در كيفيت محصول.
ج . بكارگيري فرايندهاي توليدي جديد كه موجب كاهش قابل ملاحظه در برآورد قبلي
مخارج عملياتي گردد.
12 . براساس معيارهاي شناخت مندرج در بند 6، مخارج روزمره تعمير و نگهداري داراييهاي
ثابت مشهود كه به منظور حفظ وضعيت دارايي در مقايسه با استاندارد عملكرد ارزيابي شده
اوليه آن انجام مي شود، معمولاً در زمان وقوع، به عنوان هزينه شناسايي مي گردد. براي مثال ،
مخارج سرويس يا بازديد كلي ماشين آلات و تجهيزات معمولاً به اين دليل كه موجب
حفظ و نه افزايش استاندارد عملكرد ارزيابي شده اوليه دار ايي مي گردد، هزينه محسوب
مي شود.
13 . اجزاي عمده برخي از اقلام دارايي ثابت مشهود ممكن است مستلزم جايگزيني در فواصل
منظم باشد . براي نمونه، در يك كوره ذوب شيشه ممكن است پس از ساعات كاركرد
معين، آجرهاي نس وز مستلزم تعويض باشد يا اجزاي درون يك هواپيما از قبيل صندليها
ممكن است در طول عمر مفيد هواپيما چندين بار نياز به جايگزيني داشته باشد . برخي اجز ا
از قبيل ديوارهاي يك ساختمان نيز ممكن است مستلزم جايگزيني در دوره بلندمدت تري
باشد. واحد تجاري مخارج اجزاي جايگز ين شده چنين داراييهاي ثابتي را در زمان تحمل،
چنانچه حائز معيارهاي شناخت طبق بند 6 باشد، در مبلغ دفتري دارايي مربوط منظور
مي كند. مبلغ دفتري قبلي اجزاي جايگزين شده از حسابها حذف م يشود.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
240
14 . در پاره اي موارد، ادامه كاركرد يك قلم دار ايي ثابت مشهود (مانند هوا پيما) ممكن است
مستلزم انجام بازرسيهاي عمده به منظور رفع نواقص باشد اعم از اينكه نياز به جايگزي ني
قطعات باشد يا نباشد . به شرط احراز معيارهاي شناخت، مخارج هر بازرسي عمده در زمان
انجام آن به مبلغ دفتري دارايي منظور مي شود. هرگونه مبلغ دفتري باقيمانده از بابت
مخارج بازرسي قبلي (جداي از قطعات) از حسابها حذف مي شود.
اندازه گيري دارايي ثابت مشهود
15 . يك قلم دارايي ثابت مشهود ك ه واجد شرايط شناخت ب ه عنوان دارايي باشد، بايد به بهاي تمام
شده اندازه گيري شود.
اجزاي بهاي تمام شده
16 . بهاي تمام شده يك قلم دارايي ثابت مشهود شامل موارد زير است:
الف. قيمت خريد، شامل عوارض گمركي و مالياتهاي غيرقابل استرداد خريد، پس از كسر
تخفيفات تجاري،
ب . هرگونه مخارج مرتبط مستقيم يا غيرمستقيمي كه براي رساندن دارايي به وضعيت
قابل بهره برداري تحمل مي شود، و
ج . برآورد اوليه مخارج پياده سازي و برچيدن دار اي ي و بازسازي محل آن از بابت
تعهدي كه در زمان تحصيل دارايي يا درنتيجه استفاده از دارايي طي يك دوره
خاص براي مقاصدي غير از توليد كالا (براي مثال بازسازي زمين مورد استفاده
جهت استخراج مواد معدني به حالت اوليه در پايان فعاليت ) طي آن د وره، تقبل
مي شود. باتوجه به اينكه چنين مخارجي در آينده واقع مي شود تعهد مرتبط با آن
بايد براساس ارزش فعلي آن مخارج در زمان تحصيل دارايي شناسايي شود.
17 . موارد زير نمونه هايي از مخارجي است كه بطور مستقيم يا غيرمستقيم قابل انتساب به دارايي است:
الف. هزينه حقوق و مزاياي كاركناني كه بطور مستقيم در ساخت دارايي ثابت مشهود
مشاركت داشته اند.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
241
ب . مخارج آماده سازي محل نصب،
ج . مخارج حمل و نقل اوليه،
د . مخارج نصب و مونتاژ،
ه . مخارج توليد آزمايشي دارايي، پس از كسرخالص عوايد حاصل از فروش اقلام
توليد شده (نظيرنمونه هاي توليد شده هنگام آزمايش تجهيزات)،
و . حق الزحمه خدمات فني و حرف هاي، و
ز . مخارج سربار عمومي مرتبط با رساندن دارايي به وضعيت قابل بهره برداري مانند
حقوق مدير پروژه هاي سرمايه اي.
18 . موارد زير نمونه مخارجي است كه در بهاي تمام شده داراي يهاي ثابت مشهود م نظور
نمي شود:
الف. مخارج افتتاح تأسيسات جديد،
ب . مخارج معرفي كالا يا خدمات جديد(شامل مخارج تبليغات و آگهي)،
ج . مخارج برقراري فعاليتهاي تجاري در مكانهاي جديد يا با مشتريان جديد (شامل
مخارج آموزش كاركنان)،
د . مخارج اداري به استثناي موارد مرتبط با داراييهاي ايجاد شده م وضوع بند 6 ” الف“
استاندارد حسابداري شماره 24 با عنوان ” گزارشگري مالي واحدهاي تجاري د ر مرحله
قبل از بهره برداري“، و
ه . ساير مخارج سربار عمومي غيرمرتبط با رساندن دارايي به وضعيت قابل بهره برداري.
19 . شناسايي مخارج در مبلغ دفتري دارايي ثابت مشهود زماني متوقف م ي شود كه دارايي به
وضعيت و شرايط لازم بر اي بهره برداري رسيده باشد . بنابراين مخارج تحمل شده از بابت
استفاده يا جابجا يي يك دارايي ثابت مشهود به مبلغ دفتري آن افزوده نمي شود. نمونه اين
مخارج ب هشرح مندرج در صفحه بعد است:
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
242
الف. مخارج تحمل شده براي يك د ارايي ثابت مشهود كه عليرغم آماده بودن براي
بهره برداري، هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است يا در سطحي پايين تر از ظرفيت
كامل فعاليت مي كند،
ب . زيان هاي عملياتي اوليه كه قبل از رسيدن به سطح عملكرد برنامه ريزي شده دارايي
تحمل مي گردد، و
ج . مخارج جابجايي يا تجديد سازمان تمام يا بخشي از عمليات واحد تجاري.
20 . برخي عمليات در رابطه با ساخت يا توسعه يك دارايي ثابت مشهود صورت مي گيرد، اما
براي رساندن آن به وضعيت قابل بهره برداري ضروري نيست . اين عمليات متفرقه ممكن
است قبل از فعاليتهاي دوره ساخت يا توسعه يا حين انجا م آنها صورت گيرد . به عنوان
مثال، ممكن است قبل از شروع عمليات ساختماني، از محوطه به عنوان پاركينگ جهت
كسب درآمد استفاده شود . از آنجا كه انجام چنين عملياتي براي رساندن دارايي به
وضعيت قابل بهره برداري ضروري نيست ، درآمد و هزين ه مربوط به آن در صورت سود و
زيان شناسايي و در سرفصلهاي درآمد و هزينه مربوط منعكس مي شود.
21 . در تعيي ن بهاي تمام شده داراييهايي كه توسط واحد تجار ي ساخته مي شود، هما ن قواعدي
بكارگرفته مي شود ك ه در رابطه با داراييها ي تحصيل شده اعمال مي گردد . هرگاه واحد
تجاري يكي از د اراييهايي را كه در روا ل عادي عمليات تجاري توليد مي كند، به عنوان
دارايي ثابت مشهود مورد استفاد ه قرار دهد، بها ي تمام شده آن معمولا مشابه بها ي تمام
شده داراييهاي توليد شده جهت فروش ، محاسب ه مي شود (به استاندارد حسابداري شماره 8
باعنوان حسابداري موجودي مواد و كا لا مراجعه شود ). بنابراين براي محاسبه بهاي تمام شده ،
هرگونه سود داخلي حذف مي شود. به گونه اي مشابه ، م خارج غيرعادي مربوط به مواد،
دستمزد و ساير منابع تلف شده كه در رابطه با ساخ ت يك دارايي توسط واحد تجار ي
تحمل مي شود، قابل احتساب در بهاي تمام شده آن دارايي نخواهد بود . درارتباط با شمول
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
243
مخارج تأمين مالي در بها ي تمام شده داراييهاي ثابت مشهود ساخته شده توسط واحد
تجاري، معيارهاي مربوط در استاندارد حسابدار ي شماره 13 با عنوان حسابداري مخار ج
تأمين مال ي بيان شده است .
اندازه گيري بهاي تمام شده
22 . بهاي تمام شده دارايي ثابت مشهود معادل قيمت نقدي آن در تاريخ شناخت است . چنانچه
مابه ازاي يك قلم دارايي ثابت مشهود در مدتي بي ش از شراي ط معمول خريد اعتباري
پرداخت شود ، تفاوت بين قيمت نقد ي و مجموع مبالغ پرداختي طي دوره اعتبار به عنوان
هزينه تأمين مالي شناسايي مي شود، مگر اي ن كه چنين هزينه اي، براساس الزامات استاندارد
حسابداري شماره 13 با عنوان حسابداري مخارج تأمين مالي به حساب دارايي منظور شود.
23 . يك يا چند دار ايي ثابت مشهود ممكن است در معاوضه با دار ايي يا دار اييهاي غيرپولي، يا
تركيبي از داراي يهاي پولي و غيرپولي تحصيل شود . مطالب زير به معاوضه يك دارايي
غيرپولي با دارايي غيرپولي ديگر اشاره دارد، اما در مورد ساير معاوضه ها نيز كاربرد دارد .
بهاي تمام شده چنين داراي يهاي ثابت مشهود ي به ارزش منصفانه اندازه گيري مي شود مگر
اينكه معاوضه فاقد محتواي تجاري باشد يا ارزش منصفانه دارايي تحصيل شده و ارزش
منصفانه دارايي واگذار شده به گونه اي اتكاپذير قابل اندازه گيري نباشد . چنانچه دارايي
تحصيل شده به ارزش منصفانه انداز ه گيري نشود بهاي تمام شده آن براساس مبلغ دفتري
دارايي واگذار شده انداز هگيري مي شود.
24 . واحد تجاري با توجه به ميزان تغييرات مورد انتظار جريانهاي نقدي آتي در نتيجه معاوضه
داراييها، محتواي تجاري معاوضه را ارزيابي مي كند. درصورت تحقق شرايط زير، معاو ضه
محتواي تجاري دارد:
الف. وضعيت (ريسك، زمان بندي و مبلغ) جريانهاي نقدي آتي دارايي تحصيل شده با
وضعيت جريانهاي نقدي آتي دارايي واگذار شده متفاوت باشد، يا
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
244
ب . ارزش اقتصادي بخشي از عمليات واحد تجاري متأثر از معاوضه، در نتيجه اين
معاوضه تغيير يابد، و
ج . تفاوت بيان شده در بنده اي (الف) يا (ب) نسبت به ارزش منصفانه داراييه اي
معاوضه شده با اهميت باشد.
براي ارزيابي محتواي تجاري معاوضه، ارزش اقتصادي بخشي از عمليات واحد تجاري كه
متأثر از معاوضه است، بايد منعك سكننده جريانهاي نقدي پس از كسر ماليات باشد.
25 . ارزش منصفانه دارايي ثابت مش هودي كه در بازار، معاملات مشابهي براي آن وجود ندارد،
در صورتي به گونه اي اتكاپذير قابل اندازه گيري است كه (الف) دامنه تغييرات برآوردهاي
منطقي ارزش منصفانه آن دارايي قابل توجه نباشد يا (ب) احتمالات مربوط به برآوردهاي
مختلف در اين دامنه را بتوان به گونه اي م نطقي ارزيابي و در برآورد ارزش منصفانه مورد
استفاده قرار داد . چنانچه واحد تجاري بتواند ارزش منصفانه دارايي تحصيل شده يا دارايي
واگذار شده را به گونه اي اتكا پذير تعيين كند ، ارزش منصفانه دارايي واگذار شده،
با در نظر گرفتن مبلغ وجه نقد يا معادل نقد انتقال يا فته، براي اندازه گيري بهاي تمام شده
دارايي تحصيل شده بكار مي رود، مگر اينكه ارزش منصفانه دارايي تحصيل شده معتبرتر باشد.
26 . بهاي تمام شده داراييهايي كه در چارچوب قراردادهاي اجاره سرمايه اي تحصيل مي شود،
به موجب استاندارد حسابداري شماره 21 با عنوان حسابداري اجاره ها تعيين مي گردد.
اندازه گيري پساز شناخت
27 . واحد تجاري بايد يكي از دو روش ” بهاي تما م شده “ يا ” تجديد ارزيابي “ را به عنوان رويه حسابدار ي
خود انتخاب كند و آن را در مورد تمام اقلام يك طبقه داراييهاي ثابت مشهود به كار گيرد.
روش بهاي تمام شده
28 . دارايي ثابت مشهود پ س از شناخت بايد به مبلغ دفتري يعني بهاي تمام شده پ س از كسر
هرگونه استهلاك انباشته و كاهش ارزش انباشته، منعكس شود.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
245
روش تجديد ارزيابي
29 . پساز شناخت دارايي ثابت مشهود، چنانچه ارزش منصفان ه به گونه اي اتكاپذير قابل انداز ه گيري
باشد، بايد آن ر ا به مبلغ تجديد ارزيابي يعني ارزش منصفانه در تاريخ تجديد ارزيابي پ س از
كسر استهلاك انباشته و كاهش ارزش انباشته بع د از تجديد ارزياب ي ، ارائه كر د. تجديد ارزيابي
بايد در فواصل زماني منظم انجام شود تا اطمينان حاصل گردد مبلغ دفتري دارايي تفاوت
با اهميتي با ارزش منصفانه آن در تاريخ ترازنامه ندار د . پساز انجام تجديد ارزيابي، استهلاك
انباشته قبلي حذف و مبلغ تجديد ارزيابي، از ه ر نظر جايگزين ناخالص مبلغ دفتري قبلي آن
دارايي خواهد شد.
30 . ارزش منصفانه داراييهاي ثابت مشهود معمولاً براساس ارزش بازار آنه ا تعيين مي گردد .
اين ارزش براساس شواهد بازار و توسط ارزيابان با صلاحيت حرفه اي تعيين مي شود .
در مورد زمين و ساختمان ارزش بازار دارايي با توجه به كاربرد فعلي آن تعيين مي شود
به شرط اينكه دارايي در همان رشته فعاليت يا رشته فعاليت مشابه به طور مستمر مورد
استفاده قرار گيرد.
31 . چنانچه به دليل ماهيت تخصصي داراييهاي ثابت مشهود و نيز اين امر كه اقلام مذكور
عمدتاً به صورت بخشي از يك واحد تجاري فعال و نه به صورت جداگانه، فروخته
مي شود، شواهدي درخصوص ارزش بازار آنها وجود نداشته باشد ، آن اقلام به بهاي
جايگزيني مستهلك شده ارزيابي مي شود. براي م ثال مي توان به زمين و ساختمانهاي دار اي
استفاده خاص مثل پالايشگاهها، نيروگاهها، تأسيسات بندري و اراضي زير سد اشاره كرد.
32 . بهاي جايگزيني مستهلك شده يك ساختمان متشكل از ارزش بازار زمين مربوط باتوجه به
استفاده فعلي آن و همچنين بها ي جايگزيني مستهلك شده برآوردي ساختمان آن است .
براي تعيين بهاي جايگزيني مستهلك شده بايد بهاي جايگزيني يك ساختمان جديدالاحداث
مشابه را از بابت عمر مفيد ساختمان، شرايط و فرسودگي آن و ساير عوامل محيطي كاهش
داد. در كاربرد مبناي بهاي جايگزيني مستهلك شده جهت ارز يابي ساختمان، بايد دقت
كافي معمول داشت، چرا كه معمولاً استفاده از اين روش منجر به تعيين ارزشي بيشتر از
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
246
ارزش حاصل از كاربرد مبناي ارزش بازار مي گردد. به همين دليل ابتدا بايد اطمينان
حاصل كرد كه ساختمان مورد نظر واقعاً داراي چنان خصوصياتي است كه تعيين ارزش
بازار آن غيرممكن است . افزون بر اين، لازم است كه واحد تجاري مربوط به طور بالقوه
از چنان سودآوري برخوردار باشد تا كاربرد بهاي جايگزيني مستهلك شده توجيه پذير باشد .
چنين ملاحظاتي ممكن است به تعيين ارزش كمتري براي ساختمان مربوط منجر گردد.
33 . تناوب تجديد ارزيابي به تغييرات ارزش منصفانه داراييهاي تجديد ارزيابي شده بستگي
دارد. چنانچه ارزش منصفانه داراييهاي تجديد ارزيابي شده، تفاوت با اهميتي با مبلغ
دفتري آن داشته باشد، تجديد ارزيابي بعدي ضرورت دارد . به موجب اين استاندارد
در شرايط كنوني اين تفاوت معمولاً در دوره تناوب 3 يا 5 ساله ايجاد مي شود.
34 . هرگاه يك قلم از داراييها ي ثابت مشهود تجديد ارزياب ي شود ، تجديد ارزياب ي تما م اقلا م
طبقه اي كه دارايي مزبور به آن تعلق دارد، الزامي است .
35 . يك طبقه دارايي ثابت مشهود، به گروهي از داراييهاي با ماهيت و كاربرد مشابه در عمليات
واحد تجاري اطلاق مي گردد. نمونه هايي از طبقات داراييهاي ثابت مشهود به شرح زير است :
الف . زمين ،
ب . ساختمان ،
ج . ماشين آلات و تجهيزات ،
د . كشتي ،
ه . هواپيما،
و . وسايل نقليه ،
ز . اثاثه و منصوبات ، و
ح . تأسيسات .
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
247
36 . تجديد ارزيابي همزمان اقلام يك طبقه دارايي ثابت مشهود، به آن دليل ضرورت دارد كه
از ارزيابي اختياري داراييها و گزارش آنها در صورتهاي مالي كه منجر به اختلاط بهاي
تمام شده تاريخي و ارزشهاي منصفانه در تاريخهاي متفاوت مي شود، اجتناب گردد .
با اين حال، يك طبقه از داراييها را به شرطي مي توان بطور چرخشي تجديد ارزيابي كر د
كه تجديد ارزيابي آن طبقه از داراييها طي يك دوره كوتاه كامل و به روز شود.
مشخصات ارزياب
37 . تجديد ارزيابي داراييهاي ثابت مشهود، بايد توسط ارزيابان مستقل و داراي صلاحيت حرف ه اي،
انجام شود.
38 . از آنجا كه مبالغ دفتري داراييهاي ثابت مشهودي كه به مبلغ تجديد ارزيابي در ترازنامه
نمايش مي يابد، مبتني بر معاملات واقعي واحد تجاري نيست، اعتبار صورتهاي مالي به اين
امر بستگي دارد كه ارزياب مربوط تا چه حد در زمينه ارزيابي طبقه دارايي ثابت مشهود
موردنظر داراي صلاحيت و تجربه است . بدين لحاظ اين استاندارد مقرر مي دارد كه
ارزيابي داراييها توسط ارزيابان مستقل و داراي صلاحيت حرفه اي انجام شود . با اين حال
و باتوجه به اينكه معتبر بودن نتايج ارزيابي مدنظر است، چنانچه واحد تجاري ارزيابان با
صلاحيتي در استخدام خو د داشته باشد، استفاده از اين ارزيابان به شرط آنكه نتايج كار
آنها مورد تأييد ارزيابان مستقل قرار گيرد بلامانع خواهد بود.
مازاد تجديد ارزيابي
39 . افزايش مبلغ دفتري يك دارايي ثابت مشهود درنتيجه تجديد ارزيابي آن (درآمد غيرعملياتي
تحقق نيافته ناشي از تجديد ارزيابي ) مستقيماً تحت عنوان مازاد تجديد ارزيابي ثبت و در
ترازنامه به عنوان بخشي از حقوق صاحبان سرمايه طبقه بندي مي شود و در صورت سود و زيان
جامع انعكاس مي يابد. هرگاه افزايش مزبور عكس يك كاهش قبلي ناشي از تجديد ارزيابي
باشد كه به عنوان هزينه شناسايي گرديده است ، دراين صورت، اين افزايش تا ميزان هزين ه
قبلي شناسايي شده در رابطه با همان دارايي بايد به عنوان درآمد به سود و زيان دوره منظور
شود.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
248
40 . كاهش مبلغ دفتري يك دارايي ثابت مشهود درنتيجه تجديد ارزيابي آن به عنوان هزينه
شناسايي مي شود. هرگاه كاهش مزبور عكس يك افزايش قبلي ناشي از تجديد ارزيابي
باشد كه به حساب مازاد تجديد ارزيابي منظور شده است ، دراين صورت، اين كاهش بايد
تا ميزان مازاد تجديد ارزيابي مربوط به همان دارايي به بده كار حساب مازاد تجديد
ارزيابي منظور گردد و در صورت سود و زيان جامع انعكاس يابد و باقيمانده به عنوان
هزينه شناسايي شود.
41 . مازاد تجديد ارزيابي منعكس شده در سرفصل حقوق صاحبان سرمايه، ب ه استثناي مواردي كه
نحوه عمل حسابداري آن به موجب قانون مشخص شد ه است، بايد در زمان بركناري يا
واگذاري دارايي مربوط يا به موازات استفاده از آن توسط واحد تجاري، مستقيما به حساب
سود (زيان) انباشته منظور شود.
42 . مازاد تجديد ارزيابي به عنوان يك درآمد غيرعملياتي تحقق نيافته در سرفصل حقوق
صاحبان سرمايه منعكس مي گردد. از آ نجا كه مازاد مزبور درآمد تحقق نيافته است، لذا
افزايش سرمايه به طور مستقيم، از محل آن مجاز نيست، مگر در مواردي كه به موجب
قانون تجويز شده باشد . در مواردي كه مازاد تجديد ارزيابي به موازات استفاده از دارايي
توسط واحد تجاري به حساب سود (زيان) انباشته منظور مي شود، مبلغ مازاد قابل انتقال
معادل تفاوت بين استهلاك مبتني بر مبلغ تجديد ارزيابي دارايي و استهلاك مبتني بر بهاي
تمام شده تاريخي آن است.
استهلاك
43 . چنانچه بهاي تمام شده هر جزء يك دارايي ثابت مشهود در مقايسه با كل بهاي تمام شده آن
دارايي با اهميت و عمر مفي د يا الگوي كسب منافع اقتصادي از آن متفاوت از ساير اجزاي
با اهميت باشد، آن جزء بايد بطور جداگانه مستهلك شود.
44 . در مواردي كه واحد تجاري برخي از اجزاي يك دارايي ثابت مشهود را بطور جداگانه مستهلك
مي كند، باقيمانده آن دارايي را نيز به طور جداگانه مستهلك مي نمايد. باقيمانده دارايي شامل
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
249
اجزايي است كه بطور جداگانه با اهميت نيست . براي مثال بدنه هواپيما و موتور هواپيما را
مي توان به طور جداگانه مستهلك و مابقي هواپيما را نيز به طور جداگانه مستهلك كرد.
45 . مبلغ استهلاك هر دوره بايد در صورت سود و زيان منعكس شود مگر اينكه در مبلغ دفتري
دارايي ديگري منظور گردد.
46 . استهلاك دوره معمولاً در صورت سود و زيان منعكس مي شود . بااين حال در برخي
شرايط ، منافع اقتصادي دارايي صرف توليد ساير داراييهاي واحد تجاري مي گردد .
در اين حالت ، استهلاك، بخشي از بهاي تمام شده دارايي ديگري را تشكيل م ي دهد و
در مبلغ دفتري آن منظور مي شود. براي مثال ، استهلاك ماشين آلات و تجهيزات توليدي
در مخارج تبديل موجودي مواد و كالا منظور مي گردد (به استاندارد حسابداري شماره 8
با عنوان حسابداري موجودي مواد و كالا رجوع شود). به گونه اي مشابه ، استهلاك داراييهاي
ثابت مشهود مورد استفاده در فعاليتهاي توسعه ممكن است طبق استاندارد حسابداري
شماره 17 با عنوان داراييهاي نامشهود، به حساب دارايي نامشهود منظور شود.
مبلغ استهلا كپذير و دوره استهلاك
47 . مبلغ استهلاك پذير يك دارايي بايد بر مبنايي سيستماتيك طي عمر مفيد آن تخصيص يابد.
48 . عمر مفيد يك دارايي بايد حداقل در پايان هر دوره مالي ب ازنگري شو د . چنانچ ه تفاوت قابل
ملاحظه اي بين پي ش بينيهاي فعلي و برآورد هاي قبلي وجود داشته باشد، اين تغييرات بايد
به عنوان تغيير د ر برآورد حسابد اري محسوب و طب ق استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان
” گزارش عملكرد مالي“ شناسايي شود.
49 . استهلاك دارايي تا زماني شناسايي مي شود كه ارزش باقيمانده از مبلغ دفتري كمتر باشد،
حتي اگر ارزش منصفانه دارايي بيش از مبلغ دفتري آن باشد . تعمير و نگهداري دارايي
ضرورت استهلاك آن را نفي نم يكند.
50 . مبلغ استهلاك پذير دارايي پس از كسر ارزش باقيمانده آن تعيين مي شود. در عمل، ارزش
باقيمانده دارايي اغلب ناچيز است و لذا در محاسبه مبلغ استهلاك پذير با اهميت نيست.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
250
51 . استهلاك دارايي از زمان آماده شدن آن براي استفاده، يعني زماني كه دارايي در مكان و شرايط
لازم براي بهره برداري است ، شروع مي شود و از تاريخ ي كه طبق استاندارد حسابداري شماره
31 با عنوان داراييهاي غيرجاري نگهداري شده براي فروش و عمليات متوقفشده، به طور مستقل
يا در قالب يك مجموعه واحد، به عنوان نگهداري شده براي فروش طبقه بندي مي شود يا
تاريخ بركناري دائمي يا واگذاري آن، هركدام زودتر باشد، متوقف مي شود . بنابراين در
زماني كه دارايي به طور موقت بلااستفاده يا غيرفعال گردد استهلاك آن متوقف نمي شود مگر
اينكه كاملاً مستهلك شده باشد . با اين حال، براساس روشهاي استهلاك مبتني بر كاركرد،
در صورتي كه توليدي وجود نداشته باشد هزينه استهلاك مي تواند صفر باشد.
52 . منافع اقتصادي يك دارايي عمدتاً از طريق استفاده از آن دارايي به مصرف مي رسد .
با اين حال ، ساير عوامل مانند نابابي فني ، فرسودگي و خرابي دارايي در زماني كه دارايي
بلااستفاده مي ماند، اغلب منجر به كاهش منافع اقتصادي مورد انتظار از دارايي مي گردد .
درنتيجه كليه عوامل زير در تعيين عمر مفيد دارايي مدنظر قرار مي گيرد:
الف . استفاده مورد انتظار واحد تجاري از دارايي (ميزان استفاده باتوجه به ظرفيت يا
ميزان توليد فيزيكي مورد انتظار آن تعيين مي گردد)،
ب . فرسودگي و خرابي مورد انتظار كه به عوامل عملياتي از قبيل تعداد نوبتهاي كاري
كه طي آن دارايي مورد استفاده قرار مي گيرد، برنامه تعميرات و نگهداري دارايي و
مراقبت و نگهداري از دارايي در زماني كه بلااستفاده است ، بستگي دارد،
ج . نابابي فني يا تجاري ناشي از تغييرات يا بهبود توليد يا تغيير در تقاضاي بازار براي
محصولات و خدمات توليد شده به وسيله آن دارايي ، و
د . محدوديتهاي قانوني يا محدوديتهاي مشابه در مورد استفاده از دارايي از قبيل وجود
تاريخ انقضا در اجاره سرمايه اي .
53 . عمر مفيد يك دارايي برحسب استفاده مورد انتظار واحد تجاري از دارايي تعريف مي شود.
خط مشي مديريت دارايي در واحد تجاري ممكن است متضمن واگذاري دارايي پس از
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
251
مدتي معين يا پس از مصرف بخش مشخصي از منافع اقتصادي آن باشد. بنابراين عمر مفيد
يك دارايي ممكن است كوتاهتر از عمر اقتصادي آن باشد. برآورد عمر مفيد دارايي موضوعي
قضاوتي است كه عمدتاً مبتني بر تجربه واحد تجاري در مورد داراييهاي مشابه مي باشد.
54 . زمين و ساختمان ، داراييهاي مجزا هستند و حتي اگر باهم تحصيل شوند ، جداگانه
به حساب گرفته مي شوند. زمين به استثناي مواردي نظير معادن و محلهاي دفن زباله معمولاً
عمر نامحدود دارد و لذا مستهلك نمي شود. ساختمان عمر محدود دارد و بنابراين دارايي
استهلاك پذير است . افزايش در ارزش زميني كه ساختمان در آن بنا شده است ب ر مبلغ
استهلاك پذير ساختمان اثر نمي گذارد.
55 . مخارج برچيدن مستحدثات قبلي، پاكسازي و بازسازي زمين در طول دوره اي كه منافعي از
آن عايد مي شود، مستهلك مي گردد. ليكن مخارج آماده سازي زمين كه داراي عمر ن امعين
باشد به بهاي تمام شده آن منظور مي شود. در برخي موارد، زمين ممكن است داراي عمر
محدود باشد . دراين موارد زمين بايد به روشي كه منعكس كننده منافع حاصل از آن است،
مستهلك شود.
روش استهلاك
56 . روش استهلاك مورد استفاده، بايد منعك س كننده الگوي مصرف منافع اق ت صادي آتي مورد انتظار
دارايي توسط واحد تجاري باشد.
57 . روش استهلاك مورد استفاده براي دارايي بايد حداقل در پايان هر دوره مالي بازنگري شود .
در صورت تغيير قابل ملاحظه در الگوي مصرف منافع اقتصادي آتي مورد انتظار دارايي مربوط ،
جهت انعكاس الگوي جديد، روش استهلاك بايد تغيير يابد. چنين تغييري بايد به عنوان تغيير در
برآورد حسابداري محسوب و طبق استاندارد شماره 6 ب ا عنوان ” گزارش عملكرد مال ي “
شناسايي شود.
58 . جهت تخصيص سيستماتيك مبلغ استهلاك پذير يك دارايي طي عمر مفيد آن مي توان
روشهاي متفاوتي را به كار گرفت . اين روشها شامل خط مستقيم ، نزولي و تعداد توليد يا
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
252
كاركرد است . در روش خط مستقيم ، مبلغ استهلاك داراي ي طي عمر مفيد آن، ثابت است .
در روش نزولي ، مبلغ استهلاك طي عمر مفيد آن سال به سال كاهش مي يابد . در روش
تعداد توليد يا كاركرد ، استهلاك برمبناي توليد يا كاركرد مورد انتظار دارايي محاسبه
مي شود. روش استهلاك مورد استفاده براي هر دارايي براساس الگوي مصرف منافع
اقتصادي آتي مورد انتظار آن دارايي انتخاب مي شود و به طور يكنواخت از دوره اي به
دوره ديگر اعمال مي گردد مگر آنكه در الگوي مصرف منافع اقتصادي مورد انتظار دارايي
تغييري به وجود آيد.
كاهش ارزش
59 . واحد تجاري براي تعيين كاهش ارزش دارايي ثابت مشهود، الزامات استاندارد حسابداري
شماره 32 با عنوان كاهش ارزش داراييه ا را بكار مي گيرد. در استاندارد ياد شده نحوه
تشخيص يك دارايي مشمول كاهش ارزش، تعيين مبلغ بازيافتني آن، و زمان شناسايي
زيان كاهش ارزش يا برگشت زيان كاهش ارزش مربوط تشريح شده است.
68 حذف شده است. – 60
جبران خسارت
69 . جبران خسارت وارده به داراييهاي ثابت مشهود توسط اشخاص ثالث بايد در سود و زي ان دوره اي
كه وصول آن محتمل و مبلغ آن به گونه اي اتكاپذير قابل انداز هگيري مي شود، شناسايي گردد.
– 69 مكرر. كاهش ارزش يا از بين رفتن داراييهاي ثابت مشهود، ادعاهاي مربوط يا پرداختهاي
جبران خسارت توسط اشخاص ثالث و هرگونه خريد يا ساخت بعدي داراييهاي
جايگزين، رويدادهاي اقتصادي جداگانه اي هستند و به صورت مجزا طبق اين استاندارد
و استاندارد حسابداري شماره 32 شناسايي مي شوند.
بركناري دائمي و واگذاري
70 . يك قلم دارايي ثابت مشهود در زمان واگذاري يا هنگامي كه به طور دائمي بلا استفاده مي شود و
هيچ منافع اقتصادي آتي از واگذاري آن انتظار نمي رود، بايد از ترازنامه حذف شود.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
253
71 . سود يا زيان ناشي از بركناري يا واگذاري دارايي ثابت مشهود بايد در زمان حذف در صورت
سود و زيان منظور شو د . مگر در رابطه با فروش و اجاره مجدد كه رعايت استاندارد حسابداري
شماره 21 با عنوان ”حسابداري اجاره ها“ الزامي م ي باشد . سود يا زيا ن ناشي از واگذاري و
بركناري نبايد به عنوان درآمد يا هزينه عملياتي طبقه بندي شود.
72 . واگذاري دارايي ثابت مشهود ممكن است به روشهاي گوناگون (نظير فروش، اجاره
سرمايه اي يا اهد ا) صورت گيرد . جهت تعيين تا ريخ واگذاري دارايي، واحد تجاري از
معيارهاي شناسايي درآمد حاصل از فروش كالا طبق استاندارد حسابداري شماره 3
با عنوان درآمد عملياتي استفاده مي كند. براي فروش و اجاره مجدد داراييهاي ثابت مشهود
استاندارد حسابداري شماره 21 با عنوان حسابداري اجاره ها بكار گرفته مي شود.
73 . هرگاه براساس اصل شناخت مندرج در بند 6، واحد تجاري بهاي جايگزيني اجزاي يك
دارايي ثابت مشهود را به مبلغ دفتري آن قلم اضافه كند، صرف نظر از اينكه اجزا به صورت
جداگانه مستهلك شده اند يا خير ، مبلغ دفتري اجزاي جايگزين شده را از حسابها حذف
مي كند. چنانچه تعيين مبلغ جايگزين شده براي واحد تجاري عملي نباشد، مخارج جايگزيني
مي تواند به عنوان شاخصي از بهاي تمام شده اجزاي جايگزين شده در زمان تحصيل يا
ساخت آن بكار گرفته شود.
74 . سود يا زيان ناش ي از حذف يك دارايي ثابت مشهود بايد معادل تفاوت بين عوايد خالص ن اشي از
واگذاري دارايي و مبلغ دفتري آن تعيين شود.
75 . مابه ازاي دريافتي يا دريافتني بابت واگذاري دارايي ثابت مشهود، در ابتدا به ارزش
منصفانه شناسايي مي شود. چنانچه پرداخت بابت آن قلم به دوره هاي آتي موكول شود،
مابه ازاي درياف تني معادل قيمت نقدي آن شناسايي مي شود. تفاوت بين مبلغ اسمي مابه ازاي
دريافتني و معادل قيمت نقدي دارايي كه منعكس كننده بازده مؤثر مبلغ دريافتني است ،
متناسب با گذشت زمان و باتوجه به مانده اصل طلب و نرخ بازده مؤثر به عنوان درآمد
سود تضمين شده (غير عملياتي) شناسايي مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
254
76 . حذف شده است.
افشا
77 . موارد زير بايد براي هرطبقه از داراييها ي ثابت مشهود در صورتهاي مالي افشا شود:
الف . مباني اندازه گيري مورد استفاده جهت تعيين ناخالص مبلغ دفتري ،
ب . روشهاي استهلاك مورد استفاده ،
ج . عمر مفيد يا نرخهاي استهلاك مورد استفاد ه،
د . ناخالص مبلغ دفتري ، كاهش ارزش انباشته و استهلاك انباشته در ابتدا و انتهاي دوره، و
ه . صورت تطبيق مبلغ دفتري در ابتدا و انتهاي دوره به گونه اي كه موارد زير را نشان دهد:
– اضافات ،
– فروش، ساير واگذاريها، داراييهاي بركنار شده و داراييهايي كه طبق اس ت اندارد
حسابداري شماره 31 با عنوان ”داراييهاي غيرجاري نگهداري شده براي فروش و
عمليات متوقف شده“ به طور مستقل يا در قالب يك مجموعه واحد، به عنوان
نگهداري شده براي فروش طبقه بندي شده است،
– تحصيل دارايي از طريق تركيب واحدهاي تجاري ،
– افزايش يا كاهش ناش ي از تجديد ارزيابي مطابق بندهاي 39 و 40 و زيانهاي كاهش
ارزش شناسايي شده يا برگشت شده به طور مستقيم در حقوق صاحبان سهام طبق
استاندارد حسابداري شماره 32 با عنوان ”كاهش ارزش داراييها“ ،
– زيانهاي كاهش ارزش شناسايي شده در سود و زيان طبق استاندارد حسابداري
شماره 32 با عنوان ”كاهش ارزش داراييها“ ،
– برگشت زيانهاي كاهش ارزش شناسايي شده در سود و زيان طبق استاندارد
حسابداري شماره 32 با عنوان ”كاهش ارزش داراييها“ ،
– استهلاك دوره ،
– خال ص تفاوتهاي ارزي ناشي از تسعير صورتهاي مالي يك واحد مستقل خارجي ، و
– ساير تغييرات.
77 – مكرر. علاوه بر اطلاعات مندرج در بند 77 (ه)، واحد تجاري طبق استاندارد حسابداري
شماره 32 با عنوان كاهش ارزش داراييها، اطلاعات دارايي ثابت مشهودي را كه دچار
كاهش ارزش شده است افشا مي كند.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
255
78 . در صورتهاي مالي همچنين بايد موارد زير افشا گردد:
الف . وجود و ميزا ن محدوديت در رابط ه با مالكي ت داراييها و نيز داراييهاي ي كه وثيقه
بدهيهاست،
ب . مخارج منظور شده به حساب داراييهاي در جريان ساخت طي دوره،
ج . مبلغ تعهدا ت قراردادي مربوط به تحصيل داراييهاي ثابت مشهود، و
د . مبلغ جبران شده توسط اشخاص ثالث بابت خسارتهاي وارده به داراييهاي ثابت مشهود
كه در سود و زيان منظور گرديده اما بطور جداگانه در متن صورت سود و زيان افشا
نشده است.
ه . مانده داراييهاي ثابت مشهود در جريان ساخت در راه، نگهداري شده در انبار و نيز
پيشپرداختهاي سرمايه اي در انتها و ابتداي دوره.
79 . انتخاب روش استهلاك و برآورد عمر مفيد داراييها موضوعي قضاوتي است . بنابراين
افشاي روشهاي بكار گرفته شده و عمر مفيد برآورد ي يا نرخهاي استهلاك ، اطلاعات ي را
دراختيار استفاده كنندگان صورتهاي مالي قرار مي دهد تا آنها بتوانند رويه هاي اتخاذ شد ه
توسط مديريت را بررسي و با ساير واحدهاي تجار ي مقايسه نمايند . به همين دليل ، افشاي
استهلاك دوره اعم از اينكه در سود و زيان دوره يا بهاي تمام شده ساير داراييها شناسايي
شود و نيز استهلاك انباشته در پايا ن دوره ضروري است .
79 مكرر. ساير اطلاعات مربوط به داراييهاي زيستي مولد مربوط به فعاليتهاي كشاورزي بايد طبق
استاندارد حسابداري شماره 26 با عنوان ”فعاليتهاي كشاورزي“ افشا شود.
80 . يك واحد تجاري ، ماهي ت و اثر تغييرا ت بااهميت در برآوردهاي حسابداري بر دور ه جاري
و دوره هاي آتي را طبق استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزارش عملكرد مال ي افشا
مي كند. چنين افشايي ممكن است از تغيير در برآوردهايي ناشي شود كه به موارد زير
مربوط است :
الف . مخارج برآوردي، پياده سازي، برچيدن يا بازسازي دارايي ثابت مشهود،
ب . عمر مفيد، و
ج . روش استهلاك .
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
256
81 . چنانچه دارايي ثابت مشهود به مبلغ تجديد ارزيابي انعكاس يابد، موارد زير بايد افشا شود:
الف . تاريخ مؤثر تجديد ارزيابي ،
ب . استفاده از ارزياب مستقل يا ارزياب داخلي واحد تجار ي،
ج . روشها و مفروضات با اهميت بكار رفته در برآورد ارزش منصفانه،
د . ميزان استفاده از قيمتها در بازار فعال يا معاملات حقيقي اخير، يا انجام برآورد يا بكارگيري
ساير روشهاي ارزش گذاري براي تعيين ارزش منصفانه،
ه . مبلغ دفتري هر طبقه از داراييها براساس روش بهاي تمام شده با فرض عدم تجديد ارزيابي،
و . مازاد تجديد ارزياب ي شامل تغييرات طي دوره و ذكر محدودي ت تقسيم آن بي ن صاحبا ن
سرمايه ، و
ز . دوره تناوب تجديد ارزيابي به تفكيك هرطبقه از داراييها.
82 . استفاده كنندگان صورتهاي مالي ممكن است اطلاعات زير را در رابطه با نيازهايشا ن مربوط
تلقي كنند. بنابراين افشاي اين مبالغ توسط واحد تجار ي توصيه مي شود:
الف . مبلغ دفتري داراييهايي كه به طور موقت بلااستفاد ه مانده است ،
ب . ناخالص مبلغ دفتري داراييهاي كاملاً مستهلك شده كه هنوز مورد استفاده است ،
ج . مبلغ دفتري داراييهاي بركنار شده اي كه طبق استاندارد حسابداري شماره 31
با عنوان داراييهاي غيرجاري نگهداري شده براي فروش و عمليات متوقفشده به عنوان
نگهداري شده براي فروش طبقه بندي نشده است، و
د . درصورت استفاده از روش بهاي تمام شده ، ارزش منصفانه دارا ييهاي ثابت م شهودي
كه به طور قابل ملاحظه اي با مبلغ دفتري آن متفاوت باشد.
تاريخ اجرا
1386 و /1/ 83 . الزامات اين استاندارد در مورد كليه صورتهاي مالي كه دوره مالي آنها از تاري خ 1
بعد از آن شروع مي شود، لازم الاجراست .
مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري
84 . با اجراي الزامات اين استاندارد، مفاد استاندارد بين المللي حسابداري شماره 16 با عنوان
” املاك ، ماشين آلات و تجهيزا ت “ ، به استثناي تجديدنظر در برآورد ارزش باقيمانده دارايي،
نيز رعايت مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
257
پيوست
مباني نتيجه گيري
اين پيوست بخشي از الزامات استاندارد حسابداري شماره 11 را تشكيل نم يدهد.
معاوضه داراييها
1) در استاندارد قبلي بنابه دلايل زير در معاوضه داراييهاي مشابه سود يا زيان شناسايي نمي شد: )
(الف) فرايند كسب سود كامل نشده است،
(ب) معاوضه داراييهاي مشابه، رويدادي با محتواي تجاري نيست كه بتوان برمبناي آن
سود يا زيان شناسايي كرد، و
(ج) مجاز كردن شناسايي سود براي اين گونه معاملات، در مواردي كه داراييها فاقد
قيمت بازار قابل اتكاست، زمينه دستكاري صورتهاي مالي را فراهم مي كند.
2) اين رويكرد باعث پيدايش معضل تشخيص مشابه يا غيرمشابه بودن داراييها گرديد. لذا اين نوع )
تفكيك باتوجه به دلايل زير در استاندارد جديد حذف گرديد:
(الف) شناسايي درآمد ناشي از معاوضه داراييها برمبناي مفاهيم نظري گزارشگري مالي به
مشابه يا غيرمشابه بودن دارايي ارتباطي ندارد،
(ب) درآمد لزوماً پس از تكميل فرايند كسب سود، تحصيل نمي شود، ضمن اينكه تعيين
مقطع تكميل فرايند كسب سود متكي به قضاوت و اختياري است،
(ج) شناسايي سود نمي تواند به تاريخي بعد از تاريخ معاوضه موكول شود، و
( د ) حذف مبلغ دفتري دارايي واگذار شده و جايگزين كردن آن با ارزش منصفانه دارايي
تحصيل شده، ثبات رويه در اندازه گيري داراييهاي تحصيل شده را افزايش مي دهد.
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
پيوست (ادامه)
258
تجديد نظر در ارزش باقيمانده
3) براساس استاندارد بين المللي حسابداري شماره 16 ، تجديد نظر در ارزش باقيمانده لازم )است. چنانچه ارزش باقيمانده يك دارايي با مبلغ دفتري آن برابر شود ، فرايند مستهلككردن دارايي متوقف مي شود. كميته تدوين استانداردهاي حسابداري باتوجه به مشكلاتتعيين ارزش باقيمانده در هر دوره مالي و احتمال دستكاري هزينه استهلاك، تجديدنظر درارزش باقيمانده دارايي را نپذيرفت و در نتيجه مبلغ استهلاك پذير بايد بر مبناي ارزشباقيمانده برآورد شده در زمان تحصيل تعيين شود.بازرسيهاي عمده4) مخارج بازرسيهاي عمده در زمان وقوع در صورت احراز شرايط شناخت به بهاي تمام )شده دارايي اضافه مي شود. شناسايي ذخيره براي اين گونه مخارج به موازات استفاده ازدارايي صحيح نيست، زيرا واحد تجاري قبل از وقوع اين مخارج ، تعهد فعلي از اين بابتندارد؛ براي مثال مي تواند با كنار گذاشتن يا فروش دارايي از تحمل اين مخارج خودداريكند. به همين دليل شناسايي ذخيره براي چنين مخارجي قبل از زمان وقوع مجاز نيست ودر زمان وقوع اگر شرايط شناخت دارايي را احراز كند به بهاي تمام شده دارايي اضافهمي شود.
مازاد تجديد ارزيابي
5) از آنجا كه كاربرد روش تجديد ارزيابي توسط برخي واحدهاي تجاري موجب مي گردد )
اين واحدهاي تجاري در مقايسه با واحدهايي كه از روش تجدي د ارزيابي استف اده
نكرده اند، سودآوري كمتري نشان دهند و نيز اين امر كه كاهش سود در اثر تجديد ارزيابي
به نوعي، انحراف از نظام بهاي تمام شده تاريخي است، لذا معادل استهلاك اضافي كه
در اثر تجديد ارزيابي در حسابها منظور شده است، از حساب مازاد تجديد ارزيابي خارج
استاندارد حسابداري شماره 11
داراييهاي ثابت مشهود
( (تجديد نظر شده 1386
پيوست (ادامه)
259
و مستقيماً به حساب سود (زيان) انباشته منظور مي شود تا بدين ترتيب سود قابل تخصيص
تحت تأثير تجديد ارزيابي قرار نگيرد. بنابراين ضمن حفظ نظام بهاي تمام شده تاريخي
مبتني بر مفهوم نگهداشت سرمايه مالي اسمي، اطلاعات مفيدي در رابطه با ميزان سود قابل
تخصيص از محل داراييهاي تجديد ارزيابي شده در اختيار استفاده كنندگان صورتهاي مالي
قرار مي گيرد تا امكان اتخاذ تصميم مقتضي نسبت به تقسيم سود يا نگهداشت آن از طريق
انتقال به سرمايه يا اندوخته هاي اختياري فراهم گردد.

دیدگاهتان را بنویسید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای مورد نیاز با * مشخص شده است

نوشتن دیدگاه

عضویت در خبر نامه

مشاور مالیاتی معتبر را بشناسید آرمان پرداز خبره
خدمات مالی
مشاور مالیاتی معتبر را بشناسید

در این نوشته برای شما توضیح می دهیم که چگونه یک مشاور مالیاتی معتبر را بشناسید و به او اعتماد کنیم. در پایان اعتماد شما را به آرمان پرداز خبره جلب می کنیم. مشاور مالیاتی معتبر

ادامه مطلب »
اهمیت مشاور مالیاتی آرمان پرداز خبره
خدمات مالی
اهمیت مشاور مالیاتی

اهمیت مشاور مالیاتی در این نوشته میخواهیم به اختصار در خصوص اهمیت مشاور مالیاتی به قلم کارشناس آرمان پرداز خبره بپردازیم. کسب و کار و اهمیت مشاور مالیاتی در آن اهمیت مشاوره در زمینه مالیات کسب

ادامه مطلب »
انتخاب کارشناس حسابداری و مشاور مالیاتی متناسب با ابعاد شرکت توسط آرمان پرداز خبره
خدمات مالی
مشاور مالیاتی متناسب با ابعاد شرکت

در این نوشته می خواهیم در مورد نکاتی در خصوص انتخاب مشاور مالیاتی متناسب با ابعاد شرکت و نحوه انتخاب کارشناس حسابداری بپردازیم. تا پایان با ما همراه باشید و جهت هرگونه نیاز به مشاور مالیاتی

ادامه مطلب »
شرح وظایف و اختیارات مشاور مالیاتی
خدمات مالی
شرح وظایف و اختیارات مشاور مالیاتی

در این نوشته میخواهیم به شرح وظایف و اختیارات مشاور مالیاتی در سازمان امور مالیاتی بپردازیم. جهت هرگونه سوال در خصوص مشاور مالیاتی با ما در ارتباط باشید. مشاور مالیاتی کیست؟ مشاور مالیاتی کسی است که

ادامه مطلب »
انواع هزینه ها در حسابداری و مالی توسط مشاور مالیاتی
حسابداری
انواع هزینه ها در حسابداری

در این نوشته میخواهیم در خصوص انواع هزینه ها در حسابداری و مالی ، بهبود هزینه ها توسط مشاور مالیاتی و همچنین در خصوص انواع هزینه بپردازیم انواع هزینه ها در حسابداری یکی از مهم‌ترین مفاهیم

ادامه مطلب »
مدارک مثبته
حسابداری
مدارک مثبته

در این نوشته به مفهوم مدارک مثبته و یا اسناد مثبته و نقش آن در حسابداری و چگونگی رسیدگی به آن توسط مشاور مالیاتی می پردازیم. مدارک مثبته یا اسناد مثبته مدارک مثبته اسناد نشان‌دهنده وقوع

ادامه مطلب »
مشاور مالیاتی کیست ؟
خدمات مالی
مشاور مالیاتی کیست ؟

مشاور مالیاتی کیست؟ در این مطلب درباره مشاور مالیاتی کیست و خصوصیات یک وکیل مالیاتی خبره ، هم چنین میزان آشنایی او با قوانین مالیاتی و امور مالیاتی کشور به صورت مفصل صحبت می کنیم. با

ادامه مطلب »
اهمیت مشاوره مالیاتی
خدمات مالی
اهمیت مشاوره مالیاتی

اهمیت مشاوره مالیاتی تمامی مشاغل نیازمند دانش مشاور مالیاتی و وکیل مالیاتی و اهمیت مشاوره مالیاتی برای روبه رو شدن با قانون مالیات سازمان امور مالیاتی هستند. با ما باشید زیرا در این نوشته به این

ادامه مطلب »
مفاصا حساب مالیاتی
خدمات مالی
مفاصا حساب و نحوه دریافت مفاصا حساب

درخواست گواهی مفاصا اولین کاری است که مودی و یا مشاور مالیاتی و وکیل مالیاتی وی ملزم است برای دریافت گواهی مفاصا حساب مالیاتی انجام دهد. براساس ماده ۲۳۵ قانون مالیات های مستقیم، اداره امور مالیاتی

ادامه مطلب »
مشاور مالی را چگونه انتخاب کنیم
خدمات مالی
مشاور مالیاتی چه کاری انجام می دهد

اشخاص حسابرس و مشاور مالیاتی در هدایت مالیات دهندگان برای رعایت قوانین، در تمام امور مالی، حسابداری و پرداخت مالیات نقش مهمی دارد. بسته به وضعیت مالیات دهنده، خدماتی که یک مشاور مالیاتی ارائه می‌دهد، متفاوت

ادامه مطلب »
مالیات بر ارزش افزوده
خدمات مالی
مالیات املاک و مستغلات

مالیات املاک و مستغلات ، نوعی از مالیات می باشد، که از درآمدهای به دست آمده از ملک محسوب می شود. املاک و مستغلات شامل سه نوع مالیات می شوند: مالیات بر درآمد اجاره از املاک

ادامه مطلب »
تکنولوژی نرم افزار
حسابرسی
موضوعی برای بحث در زمینه حسابرسی

    موضوعی برای بحث در زمینه حسابرسی     جمع داراییهای شرکتی ۲۰۰ میلیارد ریال است. حسابرس معتقد است تحریف داراییها بالای ۲۰ درصد، منجر به اظهار نظر مردود می‌شود (برای پرهیز از تردیدهای احتمالی در

ادامه مطلب »
بیمه‌ای به کارفرمایان
حسابداری
مدیریت سود چیست؟

مدیریت سود چیست؟   در کسب و کار برای حفظ عملیات، ارائه خدمات بهتر، و ارائه محصولات جدید، آن نیاز به سود می باشد. در هر کسب و کار، سود همیشه با زیان های خاص همراه است. مهم

ادامه مطلب »

مقاله های مرتبط

اهمیت مشاور مالیاتی آرمان پرداز خبره

اهمیت مشاور مالیاتی

اهمیت مشاور مالیاتی در این نوشته میخواهیم به اختصار در خصوص اهمیت مشاور مالیاتی به قلم کارشناس آرمان پرداز خبره بپردازیم. کسب و کار و

ادامه مطلب »
درخواست خود را بنویسید ...
ما را در نقشه بیابید ...